Στα γραφικά Κουφονήσια, οι μαρμάρινες  φιγούρες έχουν μια μακρά ιστορία και μια παράδοση γεμάτη μυστήριο. Τα κυκλαδικά ειδώλια, με τη λιτή και αβίαστη ομορφιά τους, συνδέονται βαθιά με τη ζωή και τον πολιτισμό των νησιών αυτών. Από την αρχαιότητα, αυτά τα αγάλματα χαράχτηκαν από τους τοπικούς καλλιτέχνες με αγνή, εμπνευσμένη απλότητα, αναδεικνύοντας την αισθητική τους με ανεπανάληπτο τρόπο.

Σύντομο ιστορικό: Στα νησιά των Κυκλάδων έχουν ανακαλυφθεί ίχνη ενός ξεχωριστού πολιτισμού, γνωστού ως «κυκλαδικός πολιτισμός». Οι Κυκλαδίτες, λαός με ναυτική παράδοση, ανέπτυξαν όχι μόνο το εμπόριο αλλά και τις τέχνες. Το άφθονο και υψηλής ποιότητας λευκό μάρμαρο παρείχε την πρώτη ύλη στους γλύπτες, οι οποίοι σμίλεψαν σκεύη και μικροαντικείμενα, καθώς και τα περίφημα κυκλαδικά ειδώλια. Τα ειδώλια αυτά έχουν ύψος περίπου 25-30 εκ., αν και υπάρχουν και παραδείγματα με ύψος έως και 153 εκ. Συνήθως απεικονίζουν γυμνές γυναίκες σε όρθια θέση, με αυστηρή μετωπικότητα και τα χέρια στο στήθος, μακρύ λαιμό, λοξά πέλματα και λίγες εγχάρακτες λεπτομέρειες. Η διαμόρφωση του ανθρώπινου σώματος διαφέρει. Στα Κουφονήσια έχουν βρεθεί βιολόσχημα ειδώλια, που θυμίζουν βιολί, καθώς και περίοπτα με ανεπτυγμένη κίνηση, όπως «ο εγείρων πρόποσιν», που σηκώνει το χέρι του σε πρόποση, «ο αυλητής», που παίζει διπλό αυλό, και «ο αρπιστής». Σήμερα κυκλαδικά ειδώλια  βρίσκονται σε μουσεία, καθώς και σε πολλές ιδιωτικές συλλογές παγκοσμίως.

Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού μου στα Κουφονήσια, είχα την ευκαιρία να γνωρίσω από κοντά την πλούσια ιστορία και την παράδοση των κυκλαδικών ειδωλίων. Μιλώντας με τους ντόπιους, ανακάλυψα τη βαθιά σύνδεση που έχουν με αυτήν την αρχαία τέχνη. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ήταν η συζήτηση με τον ιδιοκτήτη  του Glypto Art, τον κύριο Δημήτρη Σαρρηκώστα που διαθέτει δύο καταστήματα στο ‘Ανω Κουφονήσι και ειδικεύεται στην πώληση αντιγράφων των μοναδικών αυτών έργων τέχνης. Μιλώντας μαζί του, ανακάλυψα τις προκλήσεις και τις χαρές της τέχνης του, καθώς και πώς διατηρεί ζωντανή την αρχαία παράδοση μέσα από τη σύγχρονη δημιουργία:

Πώς ξεκίνησε η πορεία σας ως γλύπτης που ειδικεύεται στην κυκλαδική τέχνη και τι σας τράβηξε σε αυτή τη συγκεκριμένη τέχνη;

Η κύρια δουλειά του πατέρα μου, που είναι και ο ιδιοκτήτης της επιχείρησης είναι οι τοποθετήσεις μαρμάρων… σε δάπεδα, σε σκάλες, σε τζάκια και γενικότερα σε όλα αυτά. Με την κρίση αναγκάστηκε να έρθει να αναλάβει ξενοδοχεία στα Κουφονήσια, με μάρμαρα και πλακάκια. Τότε σκέφτηκε να κάνουμε ένα νέο άνοιγμα στον τουριστικό τομέα πάνω στα διακοσμητικά. Ξεκινήσαμε με λίγα κομμάτια και λίγους κωδικούς στην αρχή και στη συνέχεια ψαχτήκαμε, πήγαμε στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και σε άλλα μουσεία των Κυκλάδων, όπως και σε δύο εκθέσεις που έγιναν εδώ, στα Κουφονήσια. Πήραμε ιδέες, βγάλαμε φωτογραφίες και προσπαθήσαμε να τα φέρουμε όσο πιο κοντά γίνεται στα πρωτότυπα. Καθώς δε μπορούμε να τα κάνουμε ακριβώς ίδια, γιατί θα έχουμε θέμα νομικό και με το μουσείο, για αυτό το λόγο τα ειδώλια διαφέρουν στις διαστάσεις.

Το πρώτο κατάστημα άνοιξε το 2015, τον Ιούλιο.  Με βάση τον αρχαίο πολιτισμό ως έμπνευση και τις αρχαιοελληνικές παραστάσεις, δημιουργήσαμε παραστάσεις σε βρύσες αρχαιοελληνικές, οτιδήποτε αφορούσε τη μυθολογία, και υπάρχουν και ξενοδοχεία και εστιατόρια στο νησί, με δημιουργίες μας, όπως είναι το ξενοδοχείο Αίολος και το εστιατόριο ο Μιχαλιός.

Ποιές συγκεκριμένες προκλήσεις αντιμετωπίζετε όταν εργάζεστε με το μάρμαρο και πώς τις ξεπερνάτε κατά τη διάρκεια της δημιουργικής διαδικασίας; Πώς διασφαλίζετε την ποιότητα και την κατά προσέγγιση όπως αναφέρατε ακρίβεια των μαρμάρινων Γλυπτών, ιδίως λαμβάνοντας υπόψιν την ευαίσθητη φύση των κυκλαδικών μορφών τέχνης;

Σε ότι αφορά την ποιότητα χρησιμοποιούμε αναγκαστικά μάρμαρο Θάσου. Μάρμαρο Πάρου δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε. Το κέντρο του κυκλαδικού πολιτισμού από ότι γνωρίζουμε, ήταν απέναντι από το Κουφονήσι, η Κέρος,  και δεξιά έχει μια πυραμίδα, το Δασκαλιό. Εκεί ήταν ο οικισμός. Εικάζεται πως όλος ο οικισμός ήταν από μάρμαρο Πάρου και Νάξου. Αυτό το μάρμαρο, το μάρμαρο Πάρου, είχε την ιδιότητα, με το που έσκαγαν οι ακτίνες του ήλιου, λαμπύριζε, και περνούσε και το φως από μέσα. Απλά, τι έγινε. Ναι, μεν είναι εύκολο στην επεξεργασία, είναι σκληρό, αλλά πλέον δεν είναι διαθέσιμο. Ξέρουμε ότι προστατεύεται ως αρχαιολογικός χώρος. Ή ίσως έχει σταματήσει να υπάρχει. Στην αγορά ωστόσο βρίσκουμε το μάρμαρο Πάρου, απλά είναι λευκό με γκρίζες γραμμές. Πράγμα το οποίο δε συμβαδίζει με τα κυκλαδικά ειδώλια. Οπότε αναγκαστικά πάμε σε κάτι κοντινό, που είναι το μάρμαρο Θάσου που είναι και μαλακό, σαν μάρμαρο.  Επί το πλείστον δουλεύουμε με Μάρμαρο Θάσου γιατί είναι μαλακό. Το μειονέκτημα ωστόσο στο Μάρμαρο Θάσου ποιο είναι… ότι είναι υπερβολικά ακριβό, σαν Μάρμαρο, γιατί πάει όλο Dubai, Αμερική και Ευρώπη, δηλαδή όλο πάει έξω. Ναι, μεν υπάρχει και στην αγορά την ελληνική, απλά είναι πάρα πολύ ακριβό. Ένα ακόμα μειονέκτημα με το Μάρμαρο Θάσου είναι ότι, ενώ μπορεί να έχεις πάρει μια επιφάνεια η οποία να είναι τέλεια, κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας μπορεί να σου βγάλει τρύπες. Δεν είναι ελαττωματικό το Μάρμαρο, απλά έτσι είναι το φυσικό πέτρωμα. Όπως καταλαβαίνετε δε μπορούμε να τα βάλουμε με την φύση…Ενώ το Διονύσου έχει μέσα τζάμι σίδερο, το οποίο είναι πολύ πιο δύσκολο στην επεξεργασία και θα ανέβαζε πάρα πολύ το κόστος.

Θα μπορούσε  το Πεντελικό μάρμαρο να ενσωματωθεί στα εργα σας;

Το Πεντελικό δεν είναι εύκολα διαθέσιμο. Βέβαια είναι το πιο ακριβό μάρμαρο στον κόσμο. Πλέον αυτό που χρησιμοποιούμε λέγεται Διονύσου και το βρίσκουμε  λίγο πιο πέρα από το Πεντελικό και είναι επίσης γαλακτερό. Πάλι θεωρείται από τα καλύτερα. Ο Παρθενώνας ας πούμε και τα αγάλματα του Φειδία ήταν από μάρμαρο Πεντελικό.

Υπάρχουν περιβαλλοντικοί περιορισμοί που επηρεάζουν την παραγωγή και την εμπορία μαρμάρων στην Ελλάδα σε σχέση με άλλες χώρες;

Γενικά, όπως σας ανέφερα και προηγουμένως, υπάρχει μεγάλη ποικιλία μαρμάρων στην αγορά και σε πάρα πολλές αποχρώσεις. Οι ξένοι για την Ελλάδα γνωρίζουν το λευκό μάρμαρο. Οι Ιταλοί  ξέρουν το δικό τους, το Carrara, που έχει τα νερά. Και υπάρχουν και πολλά λατομεία τα οποία, πάλι για λόγους περιβαντολογικούς και καθώς δεν υπάρχουνε χρηματοδοτήσεις, με την κρίση κλείσανε. Δηλαδή υπάρχουν αυτή τη στιγμή στην αγορά μάρμαρα, για τα οποία γίνεται χαμός, που έρχονται από Πακιστάν, από Τουρκία και ενώ η Ελλάδα έχει κάτι παρόμοιο, δεν μπορεί να το βγάλει. Δηλαδή υπάρχει ένα μάρμαρο, το Nero Marquina, το οποίο είναι μαύρο με λευκά νερά, από την Ισπανία. Και εμείς εδώ έχουμε το μάρμαρο Βυτίνας, το οποίο είναι ολόμαυρο και δεν το βγάζουμε, δεν το παράγουμε. Και αναγκάζομαι να αγοράσω Nero Marquina, ενώ έχουμε το μαύρο της Βυτίνας.

Θα μπορούσατε να μου περιγράψετε ένα συγκεκριμένο ειδώλιο που έχει σημαντική καλλιτεχνική ή προσωπική σημασία για εσάς και να εξηγήσετε την ιστορία που κρύβεται πίσω από αυτό;

Τα πιο γνωστά είναι τα ειδώλια που κάνουν μια κίνηση. Είναι «ο αυλητής» και «ο αρπιστής». Ο αρπιστής παίζει άρπα και ο αυλητής παίζει διπλό αυλό. Είναι τα πρώτα ειδώλια σε κίνηση. Πάλι εικάζεται ότι ο αρπιστής σε χειροποίητο δεν μπορεί να γίνει στο χέρι. Και αν γίνει θα είναι υπερβολικά πολύ ακριβό.

Ναι, είναι ο αρπιστής. Δηλαδή, εγώ που το έχω φτάσει μέχρι σε εκείνη τη φάση εκεί που είναι στη βιτρίνα που βλέπεται, τη μαύρη. Δεν το έχω τελειοποιήσει στην καρέκλα.

Ποια είναι τα επόμενα βήματα που ακολουθείτε για να τελειοποιήσετε και να ολοκληρώσετε τη δημιουργία του;

Αυτό τώρα πρέπει να καθίσω να σκάψω την καρέκλα από κάτω. Αλλά υπάρχει μεγάλη περίπτωση να σπάσει. Οπότε πάει άχρηστο. Ωστόσο, φέτος το καταφέραμε. Ποια είναι όμως η διαφορά με το πρωτότυπο;

Ποια είναι;

Το πρωτότυπο δεν είχε σαγρέ υφή. Είχε λεία. Οπότε αν μπούμε στη διαδικασία ότι πάμε να το κάνουμε λείο, μπορεί και να τριπλασιαστεί, τετραπλασιαστεί το κόστος. Το συγκεκριμένο έχει παραμείνει σε σαγρέ υφή. Και για να απαντήσω στην ερώτηση σας, το ένα ειδώλιο που με έχει εντυπωσιάσει πάρα πολύ είναι αυτό. Και το άλλο είναι το ειδώλιο εγκύου, η θεά της γονιμότητας. Για την οποία εικάζεται πάλι ότι αναπαριστά την κορυφογραμμή της Κέρου. Τα πόδια, η κοιλιά, τα χέρια διπλωμένα, το στήθος και η μύτη όπως φαίνεται με το κεφάλι. Ξεκινάει από την αριστερή πλευρά της Κέρου προς τα δεξιά. Όλα τα ειδώλια ήταν προς τιμή της θεάς της γονιμότητας και όλα βρίσκονται σπασμένα. Γιατί αυτό ουσιαστικά ήταν το τελετουργικό, τα φτιάχνανε τεχνίτες από όλη την Ελλάδα και έπειτα πηγαίνανε εκεί,  τα πετάγανε και τα σπάγανε. Κάποια άλλα που έχουνε βρεθεί, ας πούμε στην Κόρινθο, στην Αθήνα, ατόφια, πάλι εικάζεται ότι μπορεί ο άνθρωπος που το έφτιαξε να μην πρόλαβε να έρθει στην Κέρο να κάνει τη θυσία του.

Γνωρίζετε αν τα ειδώλια σπάζονταν για κάποιο συγκεκριμένο λόγο;

Κάποιοι λένε πως όταν πέθαινε ο άνθρωπος ήταν θυσία για να περάσει στη μεταθανάτια ζωή. Γι’ αυτό και το κεφάλι από πίσω στο ειδώλιο κάνει μια κούρμπα. Ουσιαστικά το βάζανε έτσι και το προσφέρανε. Υπάρχουν διάφορες θεωρίες. Έχουν βοηθήσει πάρα πολύ και οι ξένοι αρχαιολόγοι που έρχονται τα τελευταία χρόνια και κάνουν ανασκαφές στην Κέρο, στο Δασκαλειό.  Έχουμε έτσι ειδώλια που βρεθήκαν τα τελευταία χρόνια. Από το 2013 μέχρι το 2018. Και για φέτος λένε ότι θα γίνει ανασκαφή, μάλλον, αν μαζευτούν τα χρήματα… στο Κάτω Κουφονήσι.

Αναφέρατε πόσο δύσκολη είναι η επεξεργασία ενός ειδωλίου, στα πλαίσια της εργασίας σας με το Μάρμαρο. Ποιές είναι οι τεχνικές και τα εργαλεία που βοηθούν να γίνουν πιο εύκολα τα φινιρίσματα και οι λεπτομέρειες που χρειάζονται στην κυκλαδική τέχνη;

Ξεκινάμε και κάνουμε τις παραγγελίες μας με βάση τις διαστάσεις που θέλουμε, δηλαδή 5 με 10 πόντους το πάχος του Μαρμάρου. Παίρνουμε μεγάλες πλάκες, βγάζουμε τις διαστάσεις που θέλουμε να φτιάξουμε ένα ειδώλιο, πάμε και τα κόβουμε στη διάσταση του αγάλματος και μετά ξεκινάμε και χαράσσουμε τις γραμμές στον νεροκόφτη. Με το που τελειώσει αυτή η φάση, πάμε στο πάγκο που καθόμαστε και κάνουμε την επεξεργασία και οι γραμμές είναι χειροκίνητα πάλι, δεν είναι το μηχάνημα που γυρνάει. Μπορεί δηλαδή κάθε άγαλμα να θέλει 500-600 γραμμές,  μέχρι και χίλιες γραμμές. Ανάλογα από το μέγεθος και το σχέδιο. Μετά θα πάει στον πάγκο για την επεξεργασία και θα προσπαθήσουμε να του δώσουμε τη μορφή χωρίς το φινίρισμα.

Α, ωραία. Άρα, αν έχουμε τη βασική μορφή, πόση ώρα δουλειάς είναι για παράδειγμα η θέα της γονιμότητας σε ένα μέτριο μεγέθους ειδώλιο;

Για εμάς είναι περίπου πέντε ώρες. Μπορεί να το κάνουν άλλοι σε δέκα, δώδεκα. Νορμάλ, παίρνει τόσο πολύ. Ουσιαστικά, εμείς έχουμε προσπαθήσει να ελαχιστοποιήσουμε το κόστος. Ωστόσο και το φινίρισμα διαρκεί πολλή ώρα. Χρησιμοποιούμε γυαλόχαρτα. Τα οποία είναι περίπου 4-5 νούμερα, περνάμε το ειδώλιο, και προσπαθούμε να το φέρουμε να είναι σε όλα τα σημεία του, γύρω -γύρω σωστό, να μην έχει ατέλειες ή σκιές. Ουσιαστικά από τα πιο δύσκολα στο φινίρισμα είναι τα σώματα. Γιατί… και θα δημιουργεί πρόβλημα στα πόδια αλλά και στο λαιμό. Γιατί δεν υπάρχει το πολύ πολύ μικρό εργαλείο.

Η συνεργάτης σας η Ιωάννα μας ανέφερε ότι το ειδώλιο, που απεικονίζει ένα ζευγάρι, όπου η αρσενική φιγούρα αγκαλιάζει τη θηλυκή σε μια παρηγορητική στάση, έχει επίσης πολύ δουλειά γιατί χρειάζεται τεχνική.

Θα σας πω, σκεφτείτε τώρα σε αυτές τις πιο δύσκολες φιγούρες… θα πάμε σε ένα μάρμαρο δύο πόντων. Θα το ζωγραφίσουμε γύρω γύρω, θα το κόψουμε, οπότε έχουν φαγωθεί ήδη κάποιες εργατοώρες. Και μετά πάμε να το τρυπήσουμε. Θα τρυπηθεί, αλλά την ώρα που θα πάμε να ανοίξουμε πιο πολύ τις τρύπες…

Μπορεί να σπάσει; Ναι, φυσικά. Το κακό με το μάρμαρο είναι ότι έχει πάρα πολλή φύρα.

Πώς οι αρχαιοκάπηλοι κατάφεραν και απέσπασαν αυτούς τους ανεκτίμητους θησαυρούς με την πάροδο των χρόνων, θα μπορούσατε να μοιραστείτε συγκεκριμένες περιπτώσεις ή ιστορίες που απεικονίζουν αυτήν την κατάσταση;

Στο παρελθόν, τα ειδώλια, τα ξέβραζε η θάλασσα. Τα ψαρεύανε ακόμα και οι ψαράδες με τα δίχτυα τους. Οι περισσότεροι μάλιστα τα δίνανε στα παιδιά τους για κούκλες και παίζανε. Αυτά είναι ιστορίες που ακούς και λένε εδώ οι γιαγιάδες και οι παππούδες. Και επίσης ξένοι αλλά και Έλληνες ερχόντουσαν και δίνανε σοκολάτες στα παιδιά για να τους πάρουν τα ειδώλια. Όπως και ντενεκέδες με λάδι στους γονείς για να τους τα δώσουν. Τα έπαιρναν και μετά τα έβγαζαν στο εξωτερικό.

Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να σας ρωτήσω, σχετικά με αυτό που μου αναφέρατε προηγουμένως, πως παρατηρείτε την έλλειψη γνώσης γύρω από την τοπική τέχνη.

Ναι το κακό είναι, ότι οι Έλληνες δεν γνωρίζουν πολλά σχετικά με την ιστορία των ειδωλίων. Ντρέπομαι που θα το πω βέβαια, αλλά ήμουν και εγώ ένας από αυτούς. Όταν άνοιξα το μαγαζί δεν ήξερα τίποτα για τα ειδώλια. Μετά πήγα στα μουσεία, πήρα βιβλία, άρχισα να διαβάζω, ψαχνόμουν και με το ίντερνετ και έμαθα πολλά πάνω σε αυτό το κομμάτι. Πολλές φορές εκπλήσσομαι όταν ακούω ότι ξέρουν πιο πολλά οι ξένοι από τους Έλληνες. Βέβαια από το 2015 και έπειτα βοήθησε πολύ ο OTE TV, και το ντοκιμαντέρ του National Geographic, „Ο θησαυρός της Κέρου“,  καθώς από τότε αναδείχθηκε το θέμα και μας βοήθησε.

Πώς εσείς εδώ επικοινωνείτε στους τουρίστες, Έλληνες και ξένους, την ιστορική και πολιτιστική σημασία, των κυκλαδικών γλυπτών έτσι ώστε να τα κατανοήσουν και να τα εκτιμήσουν όλοι, ιδίως λαμβάνοντας υπόψιν τα διαφορετικά επίπεδα εξοικείωσης των τουριστών με αυτήν την τέχνη;

Αρχίζουμε και τους εξηγούμε τις ιστορικές φάσεις και τη χρονολογία. Έπειτα, ποια ειδώλια μπορεί να έχουν βρεθεί στην Κέρο, ποια στο Κουφονήσι, ειδώλια που έχουν βρεθεί στην Αντίπαρο, καθώς έχουν βρεθεί εκατοντάδες. Τους εξηγούμε τη σημασία τους και βλέπουμε τη χαρά και τον ενθουσιασμό τους. Η γλυπτική και το μαρμαρο είναι από τις αρχαιότερες τέχνες. Όλα τα αγάλματα ήταν μαρμάρινα. Ο Φειδίας και ο Μύρων ήταν από τους μεγαλύτερους γλύπτες και αργότερα φυσικά και ο Χαλεπάς στη νεότερη ιστορία. Βεβαίως και σήμερα έχουμε πάρα πολλούς γλύπτες. Απλά εμείς πλέον χρησιμοποιούμε μία άλλη διαδικασία. Ενώ θα βρεις έναν γλύπτη επαγγελματία να χρησιμοποιεί το ματρακά του και το καλέμι του. Εμείς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το κομπρεσεράκι μας για να πάμε πιο γρήγορα στη δουλειά, και τα κοφτάκια. Αυτή είναι η διαφορά μας με ένα, ας πούμε, τηνιακό γλύπτη, δεν χρησιμοποιούμε CNC.

Τι είναι το CNC;

Το CNC είναι μηχάνημα το οποίο θα προγραμματίσεις ένα άγαλμα και θα του πεις φτιάξ το μου – όπως το 3D πρίντερ- και θα σου το βγάλει, αλλά θα σου το βγάλει ακριβώς ίδιο. Ενώ αυτό που φτιάχνουμε εμείς είναι χειροποίητο.

Ποιές είναι οι πιο συχνές ερωτήσεις των τουριστών, τι σας ζητούν περισσότερο και ποιο κυκλαδικό ειδώλιο κάνει τις περισσότερες πωλήσεις;  Ξέρετε γιατί;Έχετε κάποια εξήγηση;

Έχουν βοηθήσει πάρα πολύ οι ντόπιοι στο Κουφονήσι. Τι θελω να πω…προσπαθούν να βάλουν μέσα στα ξενοδοχεία το στοιχείο το κυκλαδίτικο και τον πολιτισμό. Δηλαδή υπάρχουν ξενοδοχεία που χρησιμοποιούν ως θέμα το κυκλαδικό κεφάλι. Αυτόματα λοιπόν βοηθάει πάρα πολύ στην πώληση κεφαλιών. Πουλάει επίσης πάρα πολύ το γυναικείο ειδώλιο, το σώμα της εγκυμονούσας, γιατί αναπαριστά όπως σας είπα την κορυφογραμμή της Κέρου αλλά και γιατί είναι η θεά της γονιμότητας. Γενικά οτιδήποτε είναι μαρμάρινο. Γιατί σας είπα, το κύριο στοιχείο της Ελλάδας είναι το μάρμαρο. Ούτε ο γύψος είναι, ούτε το ξύλο είναι, ούτε ο αλάβαστρος.

Υπάρχει ίσως μια διασκεδαστική ιστορία που θα θέλατε να μοιραστείτε, ή ένα εξωφρενικό αίτημα που έχετε ακούσει από τουρίστα;

Υπογραφές συνήθως ζητάνε, τα αρχικά ή να γράψω glypto art. Μου έχουν ζητήσει να κάνω μια μονογραφή, μου ζητάνε επίσης να τους γράψω και ονόματα, το οποίο δεν θέλω να το κάνω. Είναι ιεροσύλλια. Ούτε υπογραφές θέλω να βάζω. Τώρα… κάτι αστείο, τρελό… θα έλεγα, πρόσφατα ήρθε ένα παιδί το οποίο είχε κότερο. Και μου λέει, θέλω να μου σκαλίσεις μια καρδιά από μάρμαρο για την κοπέλα μου, και μου δίνει επίσης ένα κείμενο μέσα στο οποίο έβριζε πολύ άσχημα.

Και, ήθελε να χαράξετε το κείμενο στην καρδιά;

Ναι, ένα κείμενο στην καρδιά με βρισιές. Ε, γέλαγα εγώ, εκείνη την ώρα είχε κόσμο, γέλαγε και ο κόσμος. Και του λέω, είσαι σίγουρος; Μου απαντάει, ναι, θέλω να της κάνω πρόταση γάμου και θα έρθω να σου πω αύριο. Και έρχεται και μου λέει την επόμενη μέρα πως δέχτηκε!

Ποιο μήνυμα ή συναίσθημα θα θέλατε να αφήσουν τα κυκλαδικά ειδώλια, σε όσους έρχονται, τα βλέπουν και τα αγοράζουν;

Αυτό δεν μπορώ εύκολα με λόγια να το περιγράψω, αλλά  θα σας πως τι έχω ακούσει  από άλλους, το οποίο νιώθω κι εγώ. Σε όποιο σημείο του κόσμου και αν βρίσκεσαι, όσο όμορφο και ήρεμο και αν είναι, δε συγκρίνεται με το να κοιτάς την Κέρο. Η θέα της Κέρου σου βγάζει μια απίστευτη αρμονία, κάτι πολύ χαλαρό, κάτι πολύ ωραίο. Το ίδιο συμβαίνει και με τα ειδώλια. Βλέπεις δηλαδή ότι οι άνθρωποι το 3.200 π.Χ. φτιάχνανε πράγματα, τα οποία έχουν τέλειες αναλογίες, συμμετρίες. Και μιλάμε τώρα για υλικά τα οποία μόνο να τα βγάλουν από τη γη ήταν υπερβολικά δύσκολο. Και προσπαθούσαν και κατάφερναν να τελειοποιήσουν μια φιγούρα. Αυτό με έναν μαγικό τρόπο βγάζει κάτι πάρα πολύ ωραίο και αρμονικό και σε ηρεμεί.  Δηλαδή, έχω ακούσει πάρα πολλούς που έχουν πάρει ένα ειδώλιο μικρό, το έχουν τοποθετήσει πάνω στο τζάκι και με παίρνουν τηλέφωνο και μου λένε, ξέρεις κάτι, θέλω να έρθω του χρόνου το καλοκαίρι να πάρω ένα μεγάλο. Το βλέπω και ηρεμώ, έχει μια θετική ενέργεια, μια θετική αύρα.

Σας ευχαριστώ πολύ κύριε Σαρρηκώστα για το χρόνο σας  και για τις ενδιαφέρουσες πληροφορίες.

Η κληρονομιά των κυκλαδικών ειδωλίων συνεχίζει να ζει μέσα από τις ιστορίες των ντόπιων, τις οποίες διατηρούν ακόμα ζωντανές οι γιαγιάδες και οι παππούδες μας. Αυτά τα αγάλματα δεν είναι απλώς αντικείμενα τέχνης, αλλά μάρτυρες μιας παράδοσης που συνδυάζει την απλότητα και την ευγένεια με το αιώνιο κάλλος του ελληνικού πολιτισμού. Στις γενιές μας πέρασε η γνώση και η συνειδητοποίηση της σπουδαιότητάς τους, και είναι δική μας ευθύνη να τις προστατεύσουμε και να τις μεταδώσουμε στις επόμενες γενιές.

Mag. Αλεξάνδρα Πιστοφίδου