Τάσος Λέρτας :«Πιστεύω ότι οι εφημερίδες έχουν χάσει την αξιοπιστία τους»
Ο καθηγητής Πανεπιστημίου κ. Τάσος Λέρτας, ξεχωριστός δημιουργός, σκηνοθέτης, συγγραφέας και πρώην Πρόεδρος της ΠΕΛ (Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών), μιλάει για τις εφημερίδες σήμερα, για τους νέους ανθρώπους, για την αγάπη και για πολλά άλλα ενδιαφέροντα θέματα…
Συνέντευξη στη Μαρία Χατζηνικολάου
Κύριε Λέρτα, αρχικά σας ευχαριστώ θερμά που δεχτήκατε σήμερα να μου δώσετε αυτή τη συνέντευξη, κάτι το οποίο, θυμάμαι, σας το είχα ζητήσει εδώ και πολύ καιρό. Θα ξεκινήσω με την πρώτη ερώτησή μου: Ήσασταν επί χρόνια πρόεδρος της ΠΕΛ, ποιο θεωρείτε το σημαντικότερο επίτευγμά σας κατά τη διάρκεια της θητείας σας στην ΠΕΛ;
Νομίζω την ανανέωσα, από το καταστατικό μέχρι όλες τις διαδικασίες. Σύμφωνα με αυτό που είχα πει όταν κατέβηκα για πρόεδρος, να βγάλουμε την ΠΕΛ στην κοινωνία, και να φέρουμε την κοινωνία στην ΠΕΛ. Να κάνουμε ό,τι το άσχημο, καλό, και το καλό, καλύτερο. Και είχα πει ακόμη και για τη διοίκηση, μόνο τότε θα παραμείνουν, αν θα είναι “χέρια και μυαλό απάνω στο τραπέζι”, και νομίζω ότι σ’ αυτά ανταποκρίθηκα.
Άλλαξα και το σύστημα όλων των διαγωνισμών που κάνουμε, τους τρεις διαγωνισμούς: τον μαθητικό, τον διαγωνισμό σε όλα τα είδη του λογοτεχνικού λόγου, και τους ποιητικούς αγώνες στους Δελφούς, που τους μετέφερα στο μεγάλο χώρο, στο ίδρυμα, Καραμανλή που λέγεται πια, και όχι στο Πολιτιστικό Κέντρο του δήμου. Έχουμε ξεκινήσει τον διαγωνισμό αυτόν, άλλαξα τα δεδομένα και της αξιολόγησης και της βαθμολογίες.· Όλοι οι ποιητές που λαβαίνουν μέρος σ’ εκείνην τη συνάντηση που γίνεται στους Δελφούς, να βλέπει ο ένας τον άλλον και ν’ ακούει, ώστε να ξέρουν ότι όλα είναι μπροστά στα μάτια τους, και δε δημιουργούνται παιχνίδια διαγωνιστικά. Η επιτροπή που έφτιαξα, ήταν να είναι πάντα μόνο ένας από το διοικητικό συμβούλιο της ΠΕΛ, και όλοι οι άλλοι να είναι εκτός ΠΕΛ, για την έξωθεν καλή μαρτυρία, που να μην γνωρίζει κανένας από την επιτροπή ο ένας τον άλλον, ώστε να μην υπάρχει περίπτωση καμία να περάσει καποιανού το μυαλό, ότι κάτι είναι στημένο.
Κάναμε πάρα πολλά συνέδρια, σε όλη την Ελλάδα, με φορείς στην Ολυμπία, στο Περιστέρι, στην Καλαμάτα, στην Πρέβεζα, στο Βόλο, όπου μας καλούσαν. Κάναμε με τις δημοτικές αρχές, με άλλα σωματεία πολιτιστικά ή με εκπαιδευτικούς συλλόγους, κάναμε μια σειρά συνέδρια και βγάλαμε και κάποια βιβλία. Και ετοιμαζόμασταν τώρα τελευταία, και πιστεύω θα το πραγματώσει το νέο διοικητικό συμβούλιο, να βγάλουμε και για τα σαράντα χρόνια της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνίας ένα βιβλίο, που να έχει μέσα, από τα μέλη, το βιογραφικό και μια φωτογραφία, και κάποιο ποίημα, ή κάποιο μέρος από κάποιο διήγημα ή κάποιο μυθιστόρημα, ώστε τα μέλη να είναι κοινωνοί όλοι μαζί στο ίδιο ζήτημα που απασχολούμεθα.
Αυτά, λοιπόν, τα έφτασα στο σημείο που έπρεπε να τα φτάσω, και πιστεύω ότι ήτανε ώριμο, επειδή τέλειωσε η θητεία μου, όπως παραιτήθηκα νωρίτερα, για να μπορώ να δώσω τη δυνατότητα στη νέα διοίκηση να δημιουργήσει ακόμη περισσότερα έργα.
Κύριε Λέρτα, μαζί με άλλους σπουδαίους ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών, και εμένα ιδρυτή, τη Μαρία Χατζηνικολάου, το 2016 ιδρύσαμε το Πολιτιστικό Σωματείο “Οι Κορυφαίοι”, για τους καλύτερους και άριστους ανθρώπους της Ελλάδας, της χώρας μας, και όλου του κόσμου. Ποια είναι η άποψή σας για αυτήν την προσπάθεια που ξεκίνησε τότε, και για την προσπάθεια που κάνω τώρα για τη συνέχιση, αυτές τις μέρες, του σωματείου;
Έτυχε να γνωρίζω τη Μαρία τη Χατζηνικολάου, και είδα ότι ήταν ένας άνθρωπος νέος, ζεστός, με όνειρα και ήθελε να δημιουργήσει κάτι. Εγώ είμαι πάντα υπέρ των νέων ανθρώπων που θέλουν κάτι να δημιουργήσουν, και προπαντώς των νέων, και δέχτηκα αυτό που μου είπε για το πολιτιστικό σωματείο, αλλά δεν ήξερα ποιος είναι ο τίτλος του σωματείου, πράγματι έγινα ιδρυτικό μέλος. Αλλά έκτοτε δεν ασχολήθηκα καθόλου με το σωματείο, ούτε πήγα να ψηφίσω, απολύτως τίποτα, και πίστευα ότι για να προχωρήσετε δεν είναι απαραίτητο να είμαι κι εγώ, αφού ήταν τόσοι άλλοι κορυφαίοι, δεν κατατάσσω και τον εαυτό μου σε αυτούς, και έτσι εγώ έμεινα απ’έξω Γιατί δε θεωρώ τον εαυτό μου να ανήκω στους κορυφαίους. Είμαι ένας πολίτης όπως οι άλλοι, με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που έχει ο κάθε πολίτης, και τα οποία τα θυμάμαι καλά. Είμαι ένας πολίτης με αυξημένη ευθύνη στην κοινωνία, λόγω κάποιων πραγμάτων που έκανα και με γνωρίζει, και θα ήθελα να μείνουν με αυτές τις εντυπώσεις για μένα, όσο θα μείνουν.
Επιτρέψτε μου, επειδή αυτό το πολιτιστικό σωματείο, το έχω φτιάξει με αγάπη, δικό μου όνειρο ήτανε, δική μου προσπάθεια, συμπληρώνω ότι για μένα προσωπικά, οι άνθρωποι όλοι που είναι στα ιδρυτικά μέλη είναι κορυφαίοι, ο καθένας σε κάποιον τομέα που έχει επιλέξει και που έχει ασχοληθεί στη ζωή του. Επιτρέψτε μου σε πολλά πράγματα να σας θεωρώ και κορυφαίο, και άριστο, και από τους καλύτερους στην Ελλάδα. Θέλω απλά να κάνω αυτή την παρατήρηση.
Με τιμά αυτό που λες, αλλά επιμένω σε αυτό που είπα.
Για τους νέους ανθρώπους, που έχουν αυτήν την περίοδο όρεξη για δουλειά – γιατί όπως εσείς, έτσι κι εγώ θεωρώ ότι αγαπάμε ιδιαίτερα τους νέους ανθρώπους και τη νέα γενιά – τι προτείνετε σε αυτές τις εποχές; Τι τους προτρέπετε, που είναι μια σχετικά δύσκολη περίοδος;
Το πρώτο πράγμα που ξεκινάω, γιατί είμαστε πράγματι σε μια πάρα πολύ δύσκολη και επικίνδυνη, θα πω, περίοδο, και της πατρίδας μας, και του κόσμου όλου, και της Ευρώπης, εκείνο που πρώτα θέλω να τους πω, να προσπαθήσουν να μην πάθουν κατάθλιψη. Γιατί υπάρχουν τόσα αδιέξοδα, τα όνειρά τους δεν θα βρουν αυτήν την εποχή ανταπόκριση, γιατί όλα τα πράγματα είναι μπλοκαρισμένα από διάφορες μορφές εξουσίας, και, θέλω να το πω, χαμηλής αντίληψης εξουσιών, οι οποίοι αντιμάχονται από την μια τη νεολαία, γιατί δε θέλουν να χάσουν τις εξουσίες που δεν τους ανήκουν πια, ό,τι είχαν να κάνουν και να πουν, το ‘καναν, και εμποδίζουν τους νέους οι οποίοι, και από δουλειά, και από πανεπιστήμια, από γνώσεις τους αφήνουν να παίξουν, τους προσανατολίζουν μόνο μέσα στα social media. Άρα τα παιδιά έχουν αδιέξοδο για να μπορέσουν να προβάλλουν τα όνειρά τους. Ωστόσο, να μην χάσουν το όνειρο, να το παλέψουν, γιατί όπως λέει και μια παροιμία: “να κοιτάς εκεί που θέλεις να πας, γιατί αλλιώς θα πας εκεί που θα σε πάνε”.
Ποια είναι η άποψή σας για τη δημοσιογραφία στις μέρες μας, καθώς γνωρίζω ότι σας αρέσουν πολύ οι εφημερίδες και διαβάζετε εφημερίδες;
Διάβαζα τουλάχιστον πέντε εφημερίδες την ημέρα, και το Σαββατοκύριακο τις έπαιρνα όλες όσες κυκλοφορούσαν, [κι άλλες που δεν κυκλοφορούν]. Πιστεύω ότι έχουνε χάσει την αξιοπιστία τους και το ξέρουν και οι ίδιοι και μας το λένε, όταν αντί να μας πούνε και να μας γράψουν αυτά που νομίζουν και που πιστεύουν, μας φορτώνουν με ένα σωρό άλλα υλικά, με τσάντες, με παιχνίδια, με αυτοκίνητα με ηλεκτρικά, με τούτα, υπόσχονται, τάζουν, για να πάρουμε την εφημερίδα. Άρα η εφημερίδα, το πιο σημαντικό που έχει, είναι αυτό που προβάλλει και θα πάρουμε μαζί με την εφημερίδα, όχι τις απόψεις, τις σκέψεις, τις ιδέες, τις προτάσεις. Το θεωρώ κατάντημα της δημοσιογραφίας σήμερα, δεν έχω facebook, και δεν θα κάνω ποτέ. Είμαι μακριά από όλα αυτά, αλλά θεωρώ ότι ο πολίτης πρέπει να είναι ενημερωμένος.
Πόσα βιβλία έχετε συγγράψει; Γιατί ξέρω ότι έχετε συγγράψει πολλά βιβλία, και ποιο θεωρείτε πιο σημαντικό από αυτά που έχετε συγγράψει;
Σ’αυτό, ακούω πολλές φορές συναδέλφους συγγραφείς και τα λοιπά, και συναδέλφους – εγώ επειδή είμαι και σκηνοθέτης και ηθοποιός – να λένε “ποιο έργο είναι το καλύτερό σας, ποιο που κάνατε;” και λένε “α, το τελευταίο”, για να μπορεί να προβληθεί, να έχει εισιτήρια. Εγώ πιστεύω ότι το κάθε ένα που έκανα, το έκανα για εκείνο το λόγο που το έκανα, και επομένως δεν έχει σχέση το ένα με το άλλο, αν είναι καλύτερο ή χειρότερο. Το ένα είναι γι’αυτό το λόγο, το άλλο είναι για το άλλο. Άλλωστε, να μην τα κρίνω εγώ, θα τα κρίνουν οι πολίτες, οι αναγνώστες, οι θεατές.
Εδώ θέλω να σημειώσω όμως ότι μου έχετε αφιερώσει πάρα πολλά βιβλία που έχετε συγγράψει, και τα έχω στη βιβλιοθήκη μου, σας ευχαριστώ θερμά και τα έχω διαβάσει πολλές φορές. Εάν θα έπρεπε να ξεχωρίσετε ένα ποιο θα ήτανε αυτό;
Μα το καθένα κινείται για κάτι διαφορετικό.
Θα θέλατε να μου αναφέρετε ένα;
Όχι, γιατί άμα αναφέρω ένα, σημαίνει ότι το κατατάσσω καλύτερο. Δεν είναι καλύτερο, είναι άλλο. Είναι άλλο Ο Σοφούλης, άλλο Ο Καποδίστριας, άλλο Ο Άνθρωπος με το Γαρίφαλο, είναι άλλο Οι Ποιητές μας.
Είχα την τύχη να είμαι από τους πρώτους ανθρώπους που διάβασαν το σενάριο της ταινίας, με θέμα τη ζωή του πρώτου κυβερνήτη της Ελλάδας, του Ιωάννη Καποδίστρια, όπου κάναμε και εκδήλωση στο Πολιτιστικό Σωματείο “Οι Κορυφαίοι”, για τη ζωή του Ιωάννη Καποδίστρια, με την κυρία Έλενα Παπαδοπούλου. Σε ποιο στάδιο βρίσκονται οι προσπάθειες για την πραγματοποίηση της ταινίας, που κάνετε εδώ και χρόνια;
Από πλευράς ξένων επενδυτών, η Ρωσία, το κράτος η Ρωσία, η Ελβετία, το κράτος η Ελβετία, συμμετέχουν, και μετέχουν και διάφοροι άλλοι από την Κύπρο και από την Ευρώπη, ως συμπαραγωγοί. Γιατί εγώ δε θέλω χορηγούς, και “εντάξει, ας μαζέψουμε λεφτά για να μην κάνουμε τίποτα”. Θέλω επενδυτές. Υπάρχει ανταλλαγή και με το Υπουργείο Πολιτισμού της Ελλάδας διαχρονικά, αλλά μέχρι στιγμής, για να ξεκινήσει η ταινία σκοντάφτει στην αδυναμία της Ελλάδας να ανταποκριθεί. Και τώρα, αυτή τη φορά, έχει κατατεθεί και στην επιτροπή της Αγγελοπούλου για το ‘21, στο Κέντρο Κινηματογράφου στην ΕΡΤ, αλλά δεν έχω ακόμα καμία ανταπόκριση.
Πιστεύετε ότι το επόμενο διάστημα θα έρθει κάτι θετικό;
Έχω συγκρατημένη αισιοδοξία.
Κλείνοντας τη συνέντευξη αυτή, θα ήθελα να μιλήσουμε για αγάπη, γιατί μέσα από την αγάπη περνάει ένα πολύ αισιόδοξο μήνυμα στον κόσμο, στους αναγνώστες του mcnews.gr, στα μέλη του σωματείου που έχω δημιουργήσει και που έχω συνεργαστεί, στους δημοσιογράφους και φίλους που έχω συνεργαστεί χρόνια, στους λογοτέχνες, στους συγγραφείς, και σε όλους τους τόσο σπουδαίους ανθρώπους. Ποια είναι, λοιπόν, η μεγαλύτερη αγάπη σας, σε λογοτεχνικό αλλά και σε ανθρώπινο επίπεδο, και για ποιο λόγο την ξεχωρίζετε;
Είναι δύσκολο να μιλήσει κανείς για την αγάπη, την έχει μιλήσει πολύ καλά ο Απόστολος Παύλος, που παραπέμπω όλους, ένθεους, άθεους, αλλόθρησκους να το διαβάσουν. Η μεγαλύτερη ποιητική αλλά και πραγματική θέση για την αγάπη, την έχει εκφράσει ο Απόστολος Παύλος, παρόλο ότι, όπως είπα, δεν είμαι ένθεος. Αλλά η αγάπη βρίσκεται όταν συνεχίζει να είναι. Η αγάπη είναι σαν το κυκλάμινο, είναι ζωντανό. Όταν έχει αυτά που το κρατάνε ζωντανό, και όταν είναι μαραμένο, όπως λέω, μιας και μιλάς για την ποίηση, όπως κλείνω σε ένα ποίημά μου, ότι “ένα μαραμένο κυκλάμινο την αυγή, είναι ένας φίλος που προδόθηκε χθες το βράδυ”. Αυτό που αγαπάει κανένας, αν το αγαπάει συνέχεια, αν ανταποκρίνεται στην αγάπη του άλλου, ή την εκμεταλλεύεται. Για μένα αγάπη θα πει και φιλία, δυο μαζί, χωρίς όρκους και σύμφωνα.
Κύριε Λέρτα, σας ευχαριστώ πολύ που με τιμήσατε με τη συνέντευξη αυτή. Ως ο άνθρωπος που έχει φτιάξει το mcnews.gr, το site που το έχουν στηρίξει από την πρώτη στιγμή σπουδαίοι λογοτέχνες, σπουδαίοι ποιητές, σπουδαίοι δημοσιογράφοι, σπουδαίοι άνθρωποι – και πολλά μέλη από την Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών. Και πολλοί φορείς, πολλές εταιρείες, πάνω από τριάντα πολιτιστικά σωματεία, από δήμους, στην Ελλάδα, στην επαρχία, στα νησιά, στο εξωτερικό, και σε πάνω από σαράντα πέντε χώρες.
Χαίρομαι γι’ αυτό.
Σας ευχαριστώ από καρδιάς για τη συνέντευξη αυτή που δεχθήκατε να μου παραχωρήσετε σήμερα, η οποία θα αφιερωθεί και στη μνήμη της μητέρας μου, την οποία έχασα πρόσφατα.
Κι εγώ θέλω να κλείσω με αυτό, ότι η μητέρα σου ήταν μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών, έχει βγάλει πάρα πολύ σπουδαίες συλλογές, η τελευταία της λίγο πριν τη χάσετε. Η Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών εξέφρασε ως σωματείο στο μέλος του τα θερμά συλλυπητήρια σε εσάς, και σας εκφράζω και σήμερα, εγώ προσωπικά, τα δικά μου θερμά συλλυπητήρια, γιατί γνώριζα καλά τη μητέρα σου, και θεωρώ ότι χάθηκε μια σπουδαία μορφή λογοτέχνη και ανθρώπου.
Σας ευχαριστώ πολύ να είστε πάντα καλά.
