Ομάδα Ελλήνων επιστημόνων με κεντρικούς ομιλητές τον καθηγητή Στυλιανό Αντωναράκη από το Πανεπιστήμιο της Γενεύης και την ιατρό Ενδοκρινολόγο Παρή Ράπτη εκπροσώπησε τη χώρα μας στην Εβδομάδα Ειρήνης της Γενεύης που πραγματοποιήθηκε φέτος 2-6 Νοεμβρίου διαδικτυακά λόγω της πανδημίας COVID-19.

Η  Εβδομάδα  Ειρήνης της Γενεύης  αποτελεί μια κορυφαία Σύνοδο που πραγματοποιείται από το 2014. Το ετήσιο αυτό παγκόσμιο forum λαμβάνει θέση, στο διεθνές ημερολόγιο, συνιστώντας ένα παγκόσμιο δίκτυο Κυβερνήσεων, Διεθνών Οργανισμών, Θεσμών, Ακαδημαϊκών Ιδρυμάτων και Μη Κυβερνητικών Οργανισμών με στόχο τη προώθηση της ειρήνης, της ανοικοδόμησης κρατών και της επίλυσης συγκρούσεων.

Η Εβδομάδα Ειρήνης της Γενεύης διοργανώθηκε από το Graduate Institute of International & Development Studies, την Peace Building Platform, τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) και την κυβέρνηση της Ελβετίας.

Η πρόταση του HAPSc, που συμμετείχε για 5η συνεχή χρονιά στη διοργάνωση με θέμα “The role of research, educational and healthcare institutions in peacebuilding community at COVID-19 times” ήταν από τις «δυνατές» ανάμεσα στις 170 που είχαν κατατεθεί.

Κεντρικοί ομιλητές της διοργάνωσης του Ελληνικού Οργανισμού Πολιτικών Επιστημόνων  ήταν ο διεθνούς εμβέλειας Έλληνας Γενετιστής, καθηγητής Στυλιανός Αντωναράκης, του Πανεπιστημίου της Γενεύης και η διακεκριμένη Ιατρός Ενδοκρινολόγος, δρ Παρή Ράπτη, επίτιμο μέλος HAPSc και Επιστημονική Συνεργάτης του Εργαστηρίου Οικονομικών και Διοίκησης της Υγείας, Πανεπιστήμιο Πειραιώς.

Λόγω των ειδικών συνθηκών στην εποχή της πανδημίας υλοποιήθηκε η διαδικασία και της ελληνικής συμμετοχής διαδικτυακά ώστε να αναρτηθεί στην πλατφόρμα της Peace Week.

 

 

Σημαντικότατη ήταν η  παρουσία του υφυπουργού Έρευνας και Τεχνολογίας  Χρίστου Δήμα ο οποίος χαιρετίζοντας την ελληνική συμμετοχή δήλωσε: «Η εξάπλωση της COVID-19 σε όλο τον κόσμο, αποδεικνύει πως η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει κοινά προβλήματα, ανεξάρτητα από εθνικότητες, φύλο, γλώσσες και θρησκείες. Το τελευταίο χρονικό διάστημα, συνειδητοποιήσαμε πως η Επιστήμη και το ερευνητικό έργο των επιστημόνων, είναι η απάντηση στις προκλήσεις και στην επίτευξη της παγκόσμιας ειρήνης.

Στην Ελλάδα σχεδιάσαμε σε σύντομο χρονικό διάστημα την Εμβληματική Δράση για την ανίχνευση του ιού SARS-CoV-2, ένα μεγάλο ερευνητικό έργο που αποτελεί συνεργασία των Ερευνητικών Κέντρων, των ΑΕΙ και άλλων φορέων της χώρας. Στόχος της είναι η ερευνητική κοινότητα να διαδραματίσει το δικό της σημαντικό ρόλο και να συστρατευθεί στην προσπάθεια αντιμετώπισης της υγειονομικής αλλά και οικονομικής και κοινωνικής κρίσης».

 

 

Στη διοργάνωση χαιρετισμό απεύθυνε επίσης ο ομότιμος καθηγητής Ιωάννης Χρυσουλάκης Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Διπλωματίας και Αποδήμου Ελληνισμού αναφερόμενος στη σημαντικότητα των αποδήμων και  τη δυνατότητα συνεισφορά τους στην παγκόσμια ειρήνη. Ειδικότερα ανέφερε ότι : «Η Γενική Γραμματεία Δημόσιας Διπλωματίας και Απόδημου Ελληνισμού του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών συμμετέχει στην προσπάθεια για την οικοδόμηση μιας ειρηνικής κοινωνίας παντού στον κόσμο. Η στήριξη της καλλιτεχνικής δημιουργίας και των γραμμάτων, τα προγράμματα φιλοξενίας για αποδήμους της Ελλάδας και άλλων χωρών, η ανάπτυξη ψηφιακών εργαλείων εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας είναι μόνο μερικές από τις δικές μας φροντίδες για τη ενίσχυση ενός ειρηνικού τρόπου ζωής.

H Εβδομάδα Ειρήνης της Γενεύης συμβάλλει σταθερά σε αυτή την προσπάθεια. Σηματοδοτεί την ανάγκη για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ των λαών. Αυτή η Εβδομάδα συνεισφέρει στον μετασχηματισμό της διεθνούς συνεργασίας, ιδίως τώρα, που η πανδημία μαστίζει όλον τον πλανήτη».

 

 

 

Χαιρετισμό στην διοργάνωση απηύθυνε  και ο Περιφερειάρχης Αττικής και Πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών δρ Γιώργος Πατούλης, που μεταξύ άλλων ανέφερε ότι «μια παγκόσμια υγειονομική απειλή , όπως η  COVID-19 κατέδειξε ότι απελευθερώνει δυναμικές βίας, στην κοινότητα και κατ’ οίκον, εκτροχιάζει τις ειρηνευτικές διαδικασίες σε περιοχές συγκρούσεων, διευκολύνει απολυταρχικά καθεστώτα στην περαιτέρω καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και ανοίγει, ακόμη, νέους δρόμους και ορίζοντες στα δίκτυα του της εκμετάλλευσης και εμπορίας ανθρώπων, όπως και σε νέα κεφάλαια της βιοτρομοκρατίας».

 

 

Όπως τόνισε η Ενδοκρινολόγος Παρή Ράπτη στην έναρξη της διαδικτυακής στρογγυλής τράπεζας:

“Ήταν ιδιαίτερη τιμή για εμένα η συμμετοχή μου για μία άλλη χρονιά στην Εβδομάδα Ειρήνης της Γενεύης (Geneva Peace Week 2020) μέσω του HAPSc. Φέτος οι εργασίες πραγματοποιούνται διαδικτυακά λόγω της πανδημίας COVID-19, όμως χάρις στην τεχνολογία ακούγονται οι απόψεις μιας ομάδας εκλεκτών Ελλήνων επιστημόνων. Με συγκίνησε ιδιαίτερα το γεγονός ότι ο διεθνής Έλληνας γενετιστής καθηγητής Στυλιανός Αντωναράκης από τη Γενεύη, αποδέχθηκε την πρόταση και είναι κεντρικός ομιλητής, προσδίδοντας μεγάλη βαρύτητα στην συμμετοχή μας”.

 

 

Από την πλευρά του ο ομότιμος καθηγητής Γενετικής Ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Γενεύης,  κ. Στυλιανός Αντωναράκης,  ανέφερε ότι «Στα ανθρώπινα γονιδιώματα βρίσκεται καταγεγραμμένη όλη η ιστορία και εξέλιξη του ανθρώπινου γένους, καθώς και η προδιάθεση ή αιτιολογία των μυρίων ασθενειών του. Η κωδικοποίησή  του έχει συμβάλει τα μέγιστα στην κατανόηση αλλά και στην αντιμετώπιση νόσων, ενώ για κάθε άνθρωπο είναι η δική του μοναδική “ταυτότητα”, το “νήμα” που τον συνδέει με την απαρχή του είδους. Πάνω απ΄όλα όμως φέρνει ένα μήνυμα ειρήνης καθώς στην πραγματικότητα όλοι είμαστε μακρινοί συγγενείς! Πραγματικά θα άξιζε ένα Νόμπελ Ειρήνης στο ανθρώπινο γονιδίωμα, αν και για “τεχνικούς” λόγους δεν θα το πάρει ποτέ…».

 

 

Η Ενδοκρινολόγος  Παρή Ράπτη από πλευράς της αναφέρθηκε στην επίδραση του νέου κορωνοϊού σε διάφορους τομείς που επηρεάζουν άμεσα ή έμμεσα την Παγκόσμια Ειρήνη αναφέροντας ότι: “Δεδομένου ότι οι πόλεμοι προκαλούνται αρχικά για εξασφάλιση τροφής και στέγης και κατόπιν κυριαρχίας, η διασφάλιση της και βιολογικής και ψυχικής υγείας αποτελούν μέγιστο παράγοντα για τη σωστή επικοινωνία και συνεργασία και  επίλυση κάθε διένεξης , μεταξύ ανθρώπων. Η διασφάλιση της ειρήνης προϋποθέτει υγιείς ανθρώπους, υγιείς οικονομίες και ανάπτυξη και πρόοδο του πολιτισμού.

Η επικοινωνία αποτελεί ζωτικής σημασίας λειτουργία, είτε λεκτική είτε είναι παραλεκτική, για την ύπαρξή μας, για την αλληλοεπίδραση, για την πρόοδο, για την ανταλλαγή απόψεων γνώσεων και πληροφοριών αλλά και συναισθημάτων. Ο μειωμένος, όμως, ή εναλλακτικός τρόπος που βιώνουμε σήμερα , μιας και είναι απαραίτητος λόγω επιστημονικών εισηγήσεων, το «αναγκαίο lockdown», είναι βέβαιο ότι μακροπρόθεσμα , πιθανά να επιδεινώσει, νοητικές διεργασίες λόγω έλλειψης επαφής, που αποτελεί ζωτική λειτουργία , και τώρα απαιτείται η πραγματοποίηση , με διάρκεια πολλών ωρών , μέσω ηλεκτρονικής τεχνολογίας. Ίσως έτσι μακροπρόθεσμα να πλήττεται η  αντίληψη, η κρίση μας αλλά και η αποτελεσματικότητα μας. Η COVID-19 έχει πλήξει ήδη σε διάφορα επίπεδα τις ανθρώπινες λειτουργίες, τόσο ενδοοικογενειακά, κοινωνικά, στα σχολεία, στον εργασιακό χώρο, αλλά και στις ανθρώπινες σχέσεις, αν και πολλοί φορείς λειτουργούν εξαιρετικά αποτελεσματικά για πρώτη φορά στην Παγκόσμια Ιστορία . Η κατάσταση όπως έχει διαμορφωθεί σήμερα, μακροπρόθεσμα στερεί την ζωτική ανάγκη των ανθρώπων και το δικαίωμα στην εκπλήρωση αναγκών με τις πλήρεις ζωτικές λειτουργίες τους. Προς το παρόν αυτό δεν είναι μετρήσιμο, ούτε γνωρίζουμε επακριβώς εάν και ποιες είναι οι  επιπτώσεις στην ψυχολογική αλλά και στην βιολογική υγεία των ανθρώπων, καθώς και στην πρόοδο και στην ανάπτυξη. Ανεξαρτήτως των προβλημάτων υγείας που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός, πλήττεται επίσης με διάφορους τρόπους η δημιουργικότητα, το γέλιο, το άγγιγμα, η ερωτική επαφή, τροποποιώντας  φυσιολογικές λειτουργίες του ανθρώπινου δικτύου. Η μετρίαση των επιπτώσεων  μπορεί μόνο να επέλθει με την επιστροφή στην εκπλήρωση των ανθρωπίνων αναγκών αφού όμως επιλυθεί το υγειονομικό πρόβλημα με την COVID-19 μιας και πρόκειται για μαζικές και παγκόσμιες επιπτώσεις που «τραυματίζουν» μια ολόκληρη γενιά.

Εδώ θέλω να υπογραμμίσω ότι, από την πρώτη στιγμή, η επιστήμη και οι επιστήμονες σε κάθε τομέα ξεχωριστά, είναι αποκλειστικά υπεύθυνοι για τις στρατηγικές και τις οδηγίες τους μιας και βάση αυτών καθορίζονται πολιτικές για όλες τις χώρες ξεχωριστά αλλά και για όλες τις χώρες μαζί.  Αυτό υποχρεώνει τους επιστήμονες να ανεβάσουν τον πήχη στην συγκεκριμένη περίσταση κάτι που αποτελεί ιδιαίτερα επίπονη εργασία.

Απαντήσεις σχετικά με το ρόλο της επιστήμης και τη σημασία της, σε αυτή τη δύσκολη περίοδο, θα δοθούν στο μέλλον. Κάθε γνώση της επιστήμης από τις κλασικές μέχρι τις καινοτόμες, -τη στιγμή που όλοι είμαστε απομονωμένοι στα σπίτια μας ή σε άλλους χώρους διαμονής και κάποιοι χωρίς φαγητό και χωρίς ιατρική περίθαλψη-, δεν δίνει ακόμη πλήρη απάντηση στους προβληματισμούς και τις αγωνίες μας. Μέχρι σήμερα, δεν υπάρχει επαρκής απόδειξη ή απαντήσεις για την συνολική προστασία της ανθρωπότητας, παρόλες τις συντονισμένες προσπάθειες όλων. Ευχή αυτές οι προσπάθειες τόσο στην χώρα μας αλλά και στον κόσμο ολόκληρο να αποδώσουν ώστε, σύντομα, να  δοθεί  τέλος σε αυτή την παγκόσμια εφιαλτική περιπέτεια».

 

 

O δρ Αχιλλέας Γραβάνης, καθηγητής Φαρμακολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Κρήτης, Συνεργαζόμενος καθηγητής Έρευνας στο Κέντρο Ανάπτυξης Φαρμάκων στο Πανεπιστήμιο Northeastern (Βοστώνη) ανέφερε μεταξύ άλλων πως «η  κινητοποίηση διεθνών οργανισμών όπως η ΠΟΥ, η Παγκόσμια Τράπεζα, η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα θεσμικά της όργανα πρέπει να επικεντρωθούν στην ενίσχυση των συστημάτων υγείας, στη στήριξη των φτωχότερων νοικοκυριών, στην προστασία της πρόσβασης στην εκπαίδευση και τη μεταφορά τεχνολογίας και γνώσεων για την COVID-19.

Με τη βοήθεια των τοπικών κυβερνήσεων, οι δράσεις αυτές θα προσφέρουν βοήθεια στις φτωχότερες οικογένειες μέσω της υποστήριξης εργασίας. διατήρηση της επισιτιστικής ασφάλειας, της διατροφής και της συνέχειας βασικών υπηρεσιών όπως η εκπαίδευση. Η κλίμακα και η ταχύτητα της διεθνούς ανταπόκρισης είναι κρίσιμης σημασίας για να βοηθήσουμε τις χώρες να μετριάσουν τις δυσμενείς επιπτώσεις της πανδημικής κρίσης και να δώσουν προτεραιότητα στις επενδύσεις σε ανθρώπινο κεφάλαιο που μπορούν να επιταχύνουν την ανάκαμψη».

 

 

Ο δρ Αθανάσιος Βοζίκης, αναπληρωτής καθηγητής Οικονομικών της Υγείας στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Διευθυντής του Εργαστηρίου Οικονομικών και Διοίκησης της Υγείας (LabHEM) μίλησε για τον ρόλο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας τόσο κατά την διάρκεια της πανδημίας όσο και μετά, καθώς σχετίζεται άμεσα και με την διατήρηση της ειρήνης σε παγκόσμιο επίπεδο. Υπογράμμισε την σημασία του ως σημείο αναφοράς για τις έρευνες που διεξάγονται σε παγκόσμιο επίπεδο, ώστε να υπάρχει άμεση ενημέρωση των ερευνητών αλλά και των υπεύθυνων χάραξης πολιτικής, και εξέφρασε την ανησυχία του για τον τρόπο που χρησιμοποιείται στον δημόσιο διάλογο ο Π.Ο.Υ. από πολιτικούς, οι οποίοι προωθούν τις δικές τους ατζέντες. Τόνισε, επίσης, ότι μετά την πανδημία ο Π.Ο.Υ. θα έχει σημαντικό ρόλο στην δύσκολη αποστολή να ανοικοδομηθούν οι θεσμοί και τα συστήματα Υγείας σε λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες, γεγονός που είναι ιστορικά αποδεδειγμένο ότι συνεισφέρει στην μείωση των εντάσεων και την διατήρηση της Ειρήνης.

 

 

Από την πλευρά της η  δρ Βασιλική Αρτινοπούλου, καθηγήτρια Εγκληματολογίας και Πρόεδρος του Τμήματος Κοινωνιολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο τόνισε ότι «αποτελεί ιδιαίτερα θετική συγκυρία για τη χώρα μας ότι η εφαρμογή των «επιστημονικά τεκμηριωμένων πολιτικών» (evidence-based policies) επεκτείνεται και σε άλλους τομείς, πέραν των πολιτικών για τη δημόσια υγεία, όπως είναι η προστασία των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας.

Η πανδημία θα τελειώσει κάποια στιγμή. Τα χρήσιμα μαθήματα όμως που διδαχθήκαμε στο διάστημα της πανδημίας θα πρέπει να συνεχισθούν. Η χρήση αξιόπιστων ερευνητικών στοιχείων και η τεκμηρίωση που θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν στο σχεδιασμό και την υλοποίηση των δημόσιων πολιτικών είναι ένα από τα μαθήματα αυτά, το οποίο θα πρέπει να συνεχισθεί και να επεκταθεί και στο κοινωνικό επίπεδο».

 

 

Από την πλευρά του ο καθηγητής Πολιτικής Υγείας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου Κυριάκος Σουλιώτης υπογράμμισε πως «Η πανδημία του νέου κορωνοϊού που ξέσπασε στις αρχές του έτους και έπληξε  σταδιακά όλες τις χώρες, μας υπενθύμισε την οικουμενική διάσταση των ζητημάτων που αφορούν στην υγεία του πληθυσμού. Στο περιβάλλον της παγκοσμιοποίησης είναι ευδιάκριτη και η ενδυνάμωση του ρόλου διεθνών οργανισμών που σχετίζονται με την υγεία, όπως π.χ. ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, δεδομένης της ανάγκης χάραξης ενιαίων πολιτικών για την αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων, η οποία προϋποθέτει ευρύτερες συνέργειες σε ερευνητικό επίπεδο, οργανωμένη ανταλλαγή πληροφοριών και, τελικά, επέκταση της εφαρμογής διεθνών καλών πρακτικών.

Με δεδομένο λοιπόν όλο αυτό το υπόβαθρο, η πανδημία του νέου κορωνοϊού θα μπορούσε να αποτελέσει μία ευκαιρία για επέκταση των διακρατικών συνεργασιών και επικράτηση ενός πνεύματος αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών κατά την αντιμετώπιση κρίσιμων καταστάσεων υγείας. Επιλογή, η οποία με τη σειρά της αναμένεται να επηρεάσει θετικά πολλούς στόχους του ΟΗΕ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, καθώς η υγεία υπεισέρχεται σχεδόν σε κάθε έναν από αυτούς. Ας ελπίσουμε, λοιπόν, η πανδημία αυτή να σηματοδοτήσει τη μετάβασης προς μια «Παγκόσμια Πολιτική Υγείας», στο πλαίσιο της οποίας οι χώρες θα συνεργάζονται διαρκώς μεταξύ τους χαράσσοντας ενιαίες στρατηγικές υγείας, υπό την καθοδήγηση διεθνών οργανισμών και στη βάση τεκμηρίων που παράγονται από έγκυρες, διεθνώς αναγνωρισμένες επιστημονικές διεργασίες».

 

 

Τέλος, ο πρόεδρος του HAPSc Σίμος Σιδηρόπουλος σημείωσε ότι: «Εκ μέρους του Ελληνικού Οργανισμού Πολιτικών Επιστημόνων, αλλά και προσωπικά, θέλω να ευχαριστήσω όλους όσους συμμετείχαν στην εκδήλωση αυτή για την Εβδομάδα Ειρήνης. Η φετινή διοργάνωση προσαρμόστηκε στις ιδιαίτερες συνθήκες της εποχής και μεταφέρθηκε διαδικτυακά με υποδειγματικό τρόπο.

Το παγκοσμιοποιημένο διεθνές περιβάλλον στο οποίο ζούμε τις τελευταίες δεκαετίες δεν ήταν έτοιμο για μία πανδημία, καθώς επίσης και για την διαχείριση του «domino effect» σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο. Η πανδημία φέρνει την παγκόσμια κοινότητα αντιμέτωπη με την τριπλή αυτή μάχη. Σε μία τέτοια συμμετρική και πολύπλευρη παγκόσμια κρίση, είναι πολύ σημαντικός ο κεντρικός χαρακτήρας που έχει λάβει η επιστημονική κοινότητα στην διαδικασία λήψης αποφάσεων, όπως και η ανάδειξη του ρόλου των διεθνών οργανισμών στην διαχείρισή της.

Η πανδημία, λοιπόν, άλλαξε τις συνθήκες σε παγκόσμιο επίπεδο, και οι κινήσεις που γίνονται τώρα καθορίζουν και τις μακροχρόνιες διεθνείς σχέσεις και συνεργασίες. Για ακόμη μία φορά η Ιστορία έρχεται να μας δείξει ότι η αλληλεγγύη και η συνεργασία είναι απαραίτητη προϋπόθεση της ευημερίας. Ήδη παρατηρούμε μία τεράστια κινητικότητα στους τομείς της έρευνας, της υγείας και της εκπαίδευσης, η οποία δημιουργεί δεσμούς που μπορούν να λειτουργήσουν σταθεροποιητικά για την ειρήνη, συμβάλλοντας στην προσπάθεια μείωσης των διενέξεων.

Να αποδώσω τα εύσημα στην ιατρό και επίτιμο μέλος του ΕΟΠΕ δρ Παρή Ράπτη, για την πλήρη επιστημονική κάλυψη και τεκμηρίωση της εν λόγω εκδήλωσης. Καθοριστική η συνεισφορά της.

Τέλος, ευχαριστώ τον συνεργάτη μου Αλκίνοο Εμμανουήλ-Καλό, που ως διοικητικό προσωπικό του ΕΟΠΕ έφερε εις πέρας όλες τις απαραίτητες διαδικασίες για την επιτυχή οργάνωση της εκδήλωσης».