ΤΟ ΜΑΥΡΟ ΣΑΒΒΑΤΟ ΤΟΥ ΚΑΪΡΟΥ, Επίλογος
Χρίστος Γ. Παπαδόπουλος*
ΠΩΣ Η ΜΕΡΑ ΑΥΤΗ ΑΛΛΑΞΕ ΤΗΝ ΝΕΟΤΕΡΗ ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΗ ΙΣΤΟΡΊΑ, ΑΠΑΛΛΑΞΕ ΤΗΝ ΑΙΓΥΠΤΟ ΑΠΟ ΤΟ ΘΕΣΜΟ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΓΓΛΙΚΟ ΖΥΓΟ ΚΑΙ ΕΔΩΣΕ ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΤΡΙΧΡΩΜΗ ΣΗΜΑΙΑ ΤΗΣ. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΟΙΚΙΑ ΚΑΪΡΟΥ ΚΑΙ Ο ΧΡΥΣΟΣ ΑΕΤΟΣ ΤΟΥ ΣΑΛΑΔΙΝΟΥ ΣΤΟ 2022.
(δείτε το συγκλονιστικό βίντεο από μια βόλτα στα δια της πόλης στο τέλος του Γενάρη του 1952)
Ο εμπρησμός του Καΐρου προκάλεσε την άμεση αντικατάσταση της κυβέρνησης από την επόμενη κι όλας ημέρα αφού κρίθηκε ακατάλληλη για την ασφάλεια της πόλης και της χώρας. Ούτε όμως και η νέα κυβέρνηση κατάφερε να αποκαταστήσει το αίσθημα ασφάλειας των πολιτών . Η πολιτική αστάθεια του πρώτου εξαμήνου του 1952 επίσπευσε το προγραμματιζόμενο πραξικόπημα από το Κίνημα των Ελεύθερων Αξιωματικών που πραγματοποιήθηκε τελικά στις 23 Ιουλίου του 1952 (έχει καταγραφεί ως επανάσταση του 1952) και είχε ως άμεσο αποτέλεσμα την παραίτηση του βασιλιά αλλά και την κατάργηση του θεσμού της βασιλείας στην Αίγυπτο, τον επόμενο χρόνο. Ο απελευθερωτικός αγώνας συνεχίστηκε και τελικά το 1954 επιτεύχθηκε η Άγγλο Αιγυπτιακή συμφωνία εκκένωσης της Αιγύπτου από τους Βρεττανούς. Ο τελευταίος ΄Βρεττανός στρατιώτης έφυγε από την Αίγυπτο στις 18 Ιουνίου του 1956.
Δεν έχει ποτέ καθοριστεί πλήρως ποιος ξεκίνησε τον εμπρησμό του Καΐρου. Οι ιστορικοί εξακολουθούν να διαφωνούν σχετικά με την ταυτότητα των εμπνευστών των διαταραχών, οδηγώντας σε διάφορες θεωρίες συνωμοσίας. Μετά το πραξικόπημα της 23ης Ιουλίου 1952, ξεκίνησαν έρευνες για τη διερεύνηση των συνθηκών γύρω από τις πυρκαγιές του Καΐρου, αλλά απέτυχαν να εντοπίσουν τους πραγματικούς δράστες και να αποδοθούν ευθύνες. Έχει εξακριβωθεί πάντως ότι οι δράστες δρούσαν οργανωμένα. Σύμφωνα με πληροφορίες, από την προηγούμενη ημέρα είχαν σημειώσει με ένα Χ τα καταστήματα που έπρεπε να καταστραφούν. Ηταν καλά οργανωμένες ομάδες, εξοπλισμένες με τα κατάλληλα εργαλεία, ακόμα και φιάλες ακετυλενίου για να κόψουν σιδερένια ρολά και κάγκελα. Ο συγχρονισμός τους ήταν τέτοιος που εκμεταλλευόμενοι την αγανάκτηση των διαδηλωτών, κατάφεραν με τη χρήση 30 περίπου αυτοκινήτων σε μισή ώρα να προκαλέσουν το απόλυτο χάος παραδίδοντας την πόλη στις φλόγες. Η πυρκαγιά του Καΐρου παραμένει ακόμα ένα άλυτο μυστήριο με πολλές διαφορετικές ερμηνείες.
Η ολοκληρωτική καταστροφή του εμβληματικού ξενοδοχείου Shepherds το 1952 σημάδεψε το τέλος μιας εποχής του αστικού τοπίου. Το κίνημα των ελεύθερων αξιωματικών στην προσπάθειά τους να αφαιρέσουν τα σύμβολα του αποικιακού παρελθόντος, φρόντισαν ιδιαίτερα για τον εκσυγχρονισμό του Καΐρου. Οι βρεττανικοί στρατώνες που βρίσκονταν στις όχθες του Νείλου, στην άκρη του κέντρου της πόλης, έγιναν ο άμεσος στόχος αμέσως μετά την εκκένωση τους . Αντικαταστάθηκαν το 1959 από το υπερσύγχρονο ξενοδοχείο Nile Hilton που σηματοδότησε το εξωστρεφές πρόσωπο της πόλης για πολλές δεκαετίες μέχρι που έκλεισε τον κύκλο του στην επανάσταση του 2011.
Τα δύο αυτά περιστατικά αποτελούν τα ορόσημα στην ιστορία του Καΐρου. Το αγγλοκρατούμενο παρελθόν απορρίφθηκε μαζί με το Shepherds, αφαιρέθηκε και καταστράφηκε και στην εμβληματική του θέση, το νεό ξενοδοχείο που ορθώθηκε δίπλα στο ζωοδότη Νείλο, έδωσε πνοή στο νέο όραμα που είχε ως στόχο να τοποθετήσει το Κάιρο και μαζί του ολόκληρη την Αίγυπτο σε νέα θέση στον παγκόσμιο χάρτη. Το Nile Hilton του Καΐρου ήταν το πρώτο διεθνές ξενοδοχείο στη Μέση Ανατολή μετά τον Β ‘Παγκόσμιο Πόλεμο και το δεύτερο ξενοδοχείο διεθνές της αλυσίδας Hilton μετά την Κωνσταντινούπολη ,1955. (Αυτά τα Hiltons εμφανίστηκαν στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου στις δεκαετίες του 1950 και του 60 σε συνεργασία μεταξύ της Hilton, της κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών και των τοπικών κυβερνήσεων. Άλλα αξιοσημείωτα Χίλτον από αυτή τη γενιά ήταν στην Αθήνα και στο Τελ Αβίβ)
Η αλλαγή των φορτισμένων ιστορικά χώρων με επανασηματοδότηση των ίδιων ή και με αντικατάσταση τους από νέους χώρους είναι απαραίτητη καθώς η αστική χρήση του τοπίου επηρεάζει την ανάπτυξη του κοινωνικού ιστού με τις συνυποδηλώσεις της. Ανάλογο παράδειγμα από την Σύγχρονη Αιγυπτιακή Ιστορία μπορεί να αποτελέσει και ο επανασχεδιασμός της ιστορικής πλατείας Ταχρίρ αλλά και του ιστορικού Κέντρου της Καΐρου τα τελευταία χρόνια, μαζί με τις περιφερειακές αλλαγές όπως η μεταφορά του Αρχαιλογικού Μουσείου στο υπό δημιουργία Νέο Μουσείο της πόλης, που αποφορτίζουν τη μνήμη του αστικού τοπίου από συσχετισμούς με γεγονότα της πρόσφατης ιστορίας του και τοποθετώντας πάλι το Κάιρο και μαζί του ολόκληρη την Αίγυπτο, σε νέα θέση στον Παγκόσμιο Χάρτη.
Το Κάιρο μια ολοζώντανη πόλη που η καρδιά της θα χτυπούσε στους ρυθμούς του 2022 αν η πανδημία του κορονοϊού δεν ανέκοπτε τη φόρα της, φορώντας χειρουργική μάσκα στο νέο της πρόσωπο και στερώντας την από τα εκατομμύρια των τουριστών που καλλωπίστηκε τόσο για να τους υποδεχτεί μετά από χρόνια εσωστρέφειας. Η Ελληνική Παροικία του Καΐρου, μέρος της πόλης και της χώρας, αλληλένδετο με την ιστορία τους και το βηματισμό τους, περιμένει μαζί τους το νέο πέταγμα του αιγυπτιακού αετού του Σαλαδίνου, που καμαρώνει ολόχρυσος και περήφανος στο κέντρο της τρίχρωμης σημαίας της, στη λευκή λωρίδα που συμβολίζει την έλευση, της επανάστασης (όπως καταγράγτηκε στην ιστορία της το πραξικόπημα) των Ελεύθερων Αξιωματικών του 1952 και τον έρχομό τους στην εξουσία που ανέτρεψε τον βασιλιά Φαρούκ πετυχαίνοντας αναίμακτο τερματισμό της μοναρχίας, ενώ η επάνω κόκκινη λωρίδα αναφέρεται στην περίοδο πριν την Επανάσταση του 1952 και το μαύρο χρώμα της κάτω λωρίδας συμβολίζει το τέλος της καταπίεσης του λαού της Αιγύπτου στα χέρια των μοναρχικών και βρετανικών αποικιοκρατικών δυνάμεων.
Στο παρακάτω σπάνιο βίντεο διάρκειας μόλις 83 δευτερολέπτων, μπορείτε να παρακολουθήσετε μοναδικά πλάνα από το μαύρο… Κάιρο, αμέσως μετά τις καταστροφικές φλόγες της 26.1.1952
Θα μπορούσε να πεις κανείς, σε πιο ελεύθερη απόδοση, ότι αυτο το μαύρο της Αιγυπτιακής σημαίας, πήρε το χρώμα του και απο το “Μαύρο Σάββατο” του Καΐρου , που περιγράψαμε σ αυτό το αφιέρωμα μνήμης – στηριγμένο αποκλειστικά και μόνο σε δημοσιεύματα*** του Αιγυπτιώτικου τύπου, από το ΦΩΣ του Καΐρου και τον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ της Αλεξάνδρειας- κι εδώ γράφει ΤΕΛΟΣ.
Στην επισυναπτόμενη φωτογραφία το σημερινό εντυπωσιακό Προεδρικό Μέγαρο της Αιγύπτου όταν στέγαζε ακόμα το πιο πολυτελές και άνετο ξενοδοχείο του κόσμου, το Heliopolis Palace των πεντακοσίων δωματίων με μπάνιο, πριν από 100+ χρόνια. Θα είχαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον τα σχόλια σας, οι παρατηρήσεις σας καθώς και οι μνήμες σας όπως τις ζήσατε ή όπως τις ακούσατε από τους γονείς σας και άλλους αυτόπτες μάρτυρες των γεγονότων εκείνης της εποχής , αν θα μπορούσατε να μπείτε στον κόπο να μας τις μεταφέρετε.
*** στον επίλογο συμβουλευτήκαμε την wikipedia, και αγγλοφωνες σελίδες με την ιστορία του Nile Hilton, του Καϊρινού αστικού τοπίου και αναμνήσεις παλαίμαχου Άγγλου, στελέχους της Βρετανικής πρεσβείας.
*Διευθυντής του Ελληνικού Πολιτιστικού Κέντρου Καΐρου
