“Ένα ηρώο για αφανείς ήρωες”
Ν. ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ
Σε όλα τα πολεμικά κελεύσματα της μητέρας πατρίδας, Σπαρτιάτες ανεξαρτήτου τάξης και καταγωγής, έσπευσαν αγνοώντας τους κινδύνους να τη συνδράμουν και βάζοντας την ελληνική σημαία υπεράνω του αίματος τραυματίστηκαν ή άφησαν την ύστατη ανάσα τους στα πεδία των μαχών.
Έτσι και στους νικηφόρους για τη χώρα Βαλκανικούς Πολέμους, πλείστους Σπαρτιάτες βρίσκουμε να μάχονται σε διάφορα μέτωπα, κι αφού δυστυχώς δεν υπάρχει σχετικό Ηρώο Πεσόντων, ανιχνεύουμε διάφορα ονόματα από εφημερίδες της εποχής.
Τον Οκτώβριο του 1912 έπεσε ανδρείως στη Μάχη του Σαραντάπορου ο Κυριακούλης Μαυρομιχάλης, με τον Πρωθυπουργό και τον Υπουργό Στρατιωτικών να επιφορτίζουν το Νομάρχη Λακωνίας να αναγγείλει το θάνατο του στην εν Σπάρτη μητέρα και τους αδελφούς του, και στη σύζυγο του στην Τρίπολη Πολυτίμη, και συγχρόνως να εκφράσει τα συλλυπητήρια τους για τον υπέρ της πατρίδος ένδοξο θάνατο του αντισυνταγματάρχη.
Καθαρά ενδεικτικά, στους τραυματίες του 1912 συμπεριλαμβάνονταν και οι: Ηλ Κοσσονάκος (Σπάρτη, 8ο πεζ.), Αθ. Λούμος (Σπάρτη, 8ο πεζ.), Ν. Ράτσας (Σπάρτη, δεκανέας, 8ο πεζ.), Χρ. Μπούβαλης (Σπάρτη), Γ. Ζούζουλας (Σπάρτη, 2ο πεζ.), κ.ά., ενώ του 1913 και οι Χρ. Χριστάκος (Σπάρτη), Ευστ. Σμυρνιωτόπουλος (Σπάρτη), Ηλίας Μποζάνης (Σπάρτη, 12ο πεζ.), Κωνστ. Καρβουνιάρης (Μαγούλα), Γ. Μανίκης (Σπάρτη, 8ο πεζ.), Κ. Ντρίβας (Σπάρτη, 8ο πεζ.), Π. Σωτηρίου (Σπάρτη, 8ο πεζ.), κ.ά.
Ξεχωριστά, αφού η ανακάλυψη της φωτογραφίας του σε ένα σπανιότατο βιβλίο αποτέλεσε το έναυσμα αυτού του άρθρου, ας αναφέρουμε τον Μενέλαο Νοχό, Σπαρτιάτη – πιθανώς από τη Γκοριτσά – που διέμενε στο Κάιρο της Αιγύπτου και έλαβε μέρος και στους δύο Βαλκανικούς ως εθελοντής στο 11ο Πεζ. Σύνταγμα της 4ης Μεραρχίας, τραυματισθείς δις στη Μανωλιάσα και στο Κιλκίς.
Είναι έκδηλη λοιπόν, πιστεύουμε, η αναγκαιότητα ανέγερσης ενός Ηρώου Σπαρτιατών Πεσόντων στους Βαλκανικούς Πολέμους στην πόλη της Σπάρτης, ένα Ηρώο όχι απλά θυμητάρι, αλλά κέντρο τιμής σε όλους εκείνους τους Σπαρτιάτες, που εθελοντικά ή όχι, έπεσαν υπέρ πατρίδος !
Πηγές: ¨Σκριπ¨, Αθήνα 18/10/1912, 19/10/1912, 21/10/1912, 25/10/1912 – ¨Εμπρός¨, Αθήνα 19/10/1912, 28/6/1913, 29/6/1913, 30/6/1913 – Αρ. Περίδη ¨Στα κανόνια¨, εκδ. Α. Δαμιανός, Κάιρο 1914, σ. 78
