Πανηγυρικός της ημέρας για την 25η Μαρτίου από την Πρέσβυ της Ελλάδας στην Αυστρία
Ομιλία Πρέσβεως της Ελλάδας στην Αυστρία, κυρίας Αικατερίνης Κόικα, κατά την πανηγυρική δοξολογία για τον εορτασμό της εθνικής εορτής της 25ης Μαρτίου 2021 και τη συμπλήρωση 200 ετών από την έναρξη της Επανάστασης του 1821
Σεβασμιώτατε,
Εξοχωτάτη κυρία Πρέσβυ της Κυπριακής Δημοκρατίας,
Ελληνίδες και Έλληνες της Αυστρίας,
Αγαπητές και αγαπητοί μου συμπατριώτες,
Ὁ Ἄγγελος ἐστάθηκε, διπλώνει τὰ φτερά του…«Ξύπνα, ταράζου, μὴ φοβοῦ, χαῖρε, Παρθένε, χαῖρε. Ὁ Κύριός μου εἶναι με σέ, Ἑλλὰς ἀνάστα, χαῖρε». Αυτό είναι το μήνυμα της λύτρωσης που φέρνει ο Άγγελος στη «λησμονημένη, ολόρφανη, χλωμή κι απελπισμένη κόρη», που «στενάζει αλυσωμένη» στο ποίημα «Ευαγγελισμός- Ελληνισμός» του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη.
Η Εθνική μας επέτειος της 25ης Μαρτίου, της ημέρας που εορτάζεται ως έναρξη της Επανάστασης του 1821, «ως ευαγγελιζομένη την πολιτικήν λύτρωσιν του ελληνικού έθνους», κατά τον αρχηγό της Φιλικής Εταιρίας, Αλέξανδρο Υψηλάντη, συμπίπτει με τη θεομητορική εορτή, σε ανάμνηση της χαρμόσυνης αναγγελίας του Αρχαγγέλου προς την Παρθένο Μαρία.
Το Εικοσιένα, πριν από 200 χρόνια, υπήρξε η αναγγελία της ελευθερίας, η μήτρα της Επανάστασης που οδήγησε στη δημιουργία του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους, η πρώτη ψηφίδα στο μωσαϊκό της Νεότερης Ελλάδας. Γιατί «ως μία βροχή έπεσε εις όλους μας η επιθυμία της ελευθερίας μας», σύμφωνα με το Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και τη φημισμένη ομιλία που είχε εκφωνήσει στην Πνύκα το 1838, γηραιός πια, στρατηγός και Σύμβουλος της Επικρατείας, ο ήρωας της Επανάστασης, ο Γέρος του Μωριά.
Το Εικοσιένα άλλαξε την ιστορική μοίρα των Ελλήνων, όταν αποφάσισαν πως… ή θα ζήσουν ελεύθεροι ή θα πεθάνουν. «Πώς κλαίτε, μάνες για παιδιά, για μάνες παιδιά πώς κλαίνε! -Δεν κλαίμε εμείς το σκοτωμό, εμείς κλαίμε το σκλαβωμό», γράφει ο δεύτερος εθνικός μας ποιητής Κωστής Παλαμάς στο ποίημά του «Δόξα στο Μισολόγγι». Οι έλληνες κατόρθωσαν, έπειτα από μακραίωνη κατοχή, ανατρέποντας τον ιστορικό ρου και καταφέρνοντας ένα καίριο πλήγμα στην κλυδωνιζόμενη Οθωμανική κυριαρχία, να αρματωθούν, να πολεμήσουν με τόλμη και να αποτινάξουν το ζυγό του δυνάστη με τον αρίφνητο πλούτο και το μεγάλο στρατό και στόλο. Οι δε πολιτικές συνθήκες που επικρατούσαν τότε στην Ευρώπη κάθε άλλο παρά ευνοούσαν την ελληνική εθνεγερσία.
«(…) Και δε θα μπούμε εύκολα στου αυγού το τσόφλι, γιατί δεν είμαστε κλωσόπουλα, σ’ αυτό να ξαναμπούμε πίσω, μα εγίναμε πουλιά και τώρα πια στο τσόφλι μέσα δε χωρούμε», γράφει από τη μία του πλευρά το δίστομο σπαθί του «αγράμματου στρατοκόπου ενός μεγάλου βίου», -έτσι τον αναφέρει ο Σεφέρης-, του στρατηγού Μακρυγιάννη, στην Ωδή που του αφιέρωσε ο Άγγελος Σικελιανός.
Η αφύπνιση της εθνικής συνείδησης, η χειραφέτηση και πολιτιστική αναγέννηση του Ελληνισμού, η ιδεολογική και πνευματική προετοιμασία της Επανάστασης, η υλική υποστήριξη και η ηθική συμπαράσταση του εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνα στη μακρά του διάρκεια, βασίστηκαν καθοριστικά στη συμβολή ελληνικών κοινοτήτων και ελλήνων της Διασποράς στα πλέον σημαντικά κέντρα διεθνούς εμπορίου σε Ανατολή και Δύση.
Κύρια τέτοια εστία υπήρξε η Βιέννη και κομβική η συνδρομή, κατά τους προεπαναστατικούς χρόνους, του παροικιακού της Ελληνισμού: Εδώ συνάντησαν την ελληνική τους έκφραση τα νεωτερικά ιδεολογικά, κοινωνικά και πολιτισμικά ρεύματα του ευρωπαϊκού Διαφωτισμού. Εδώ αναπτύχθηκε η πρώτη νεοελληνική πνευματική κίνηση, βρήκαν πνευματική στέγη Διδάσκαλοι του ελληνικού Γένους και λόγιοι κληρικοί κι άνθισε η ελληνόγλωσση εκπαιδευτική και εκδοτική παραγωγή.
Στη Βιέννη ιδρύθηκε η Φιλόμουσος Εταιρία, πρόδρομος της Φιλικής Εταιρίας. Εδώ ιδρύθηκε, 20 χρόνια πριν από την Επανάσταση, η Ελληνική Εθνική Σχολή Βιέννης, μία από τις πρώτες ελληνικές Σχολές, που λειτουργεί έκτοτε αδιάκοπα υπό τη σκέπη της Μητρόπολης Αυστρίας. Στη Βιέννη κυκλοφόρησε η πρώτη ελληνική εφημερίδα, η «Εφημερίς» και εκδόθηκε από τον Άνθιμο Γαζή και άλλους διαφωτιστές το περιοδικό «Λόγιος Ερμής», το σημαντικότερο ελληνικό έντυπο την περίοδο πριν από την Επανάσταση. Κι από ‘δω προώθησε ο εθνομάρτυρας, οραματιστής Ρήγας Φεραίος το επαναστατικό του σχέδιο κι οργάνωσε τον ξεσηκωμό.
Το πάθος του δίκαιου ελληνικού επαναστατικού ξεσπάσματος που ακολούθησε, συγκίνησε την Ευρώπη και προκάλεσε τη δημιουργία ενός ισχυρού φιλελληνικού κινήματος, που συνέβαλε κι αυτό τα μέγιστα στην επίτευξη του ποθούμενου.
Φέτος, αγαπητές και αγαπητοί μου συμπατριώτες, συμπληρώνονται 200 χρόνια από την έναρξη της Επανάστασης και την αφετηρία της εθνικής Παλιγγενεσίας, 200 χρόνια εθνικού βίου : εκφράζουμε σεβασμό κι ευγνωμοσύνη στους αγωνιστές του Εικοσιένα για την ιερή τους παρακαταθήκη και τιμούμε το μείζον γεγονός της νεότερης ιστορίας μας, που συνέδεσε ανεξίτηλα και αδιάσπαστα το νέο Ελληνισμό με το παρελθόν του. Εορτάζουμε, οι Έλληνες, μια επέτειο διαλόγου με την ίδια την ιστορία, -μια επέτειο που την ίδια στιγμή είναι αφορμή αναστοχασμού κι επαναπροσδιορισμού κι επίσης ευκαιρία να εκτιμηθούν η πορεία της χώρας στην ιστορική της συνέχεια καθώς και οι προοπτικές και τα οράματα για την Ελλάδα των επόμενων γενεών. Ανοίγουμε ένα παράθυρο στο μέλλον, πατάμε γερά στο παρόν, αντλούμε διδάγματα από το παρελθόν και διατηρούμε ζωντανή τη μνήμη.
Στη σύγχρονη εποχή των μεγάλων προκλήσεων και των ραγδαίων αλλαγών, όπου τα σημεία αναφοράς και οι βεβαιότητες τόσο συχνά χάνονται ή ανατρέπονται, η συλλογική μνήμη θα συνιστά πάντοτε έναν κυρίαρχο τόπο ταυτότητας και μια ασφαλή απάντηση σε ερωτήματα για το ποιοι είμαστε, από πού ερχόμαστε και πώς τοποθετούμαστε στο χρόνο.
Η τροφοδότηση της μνήμης αποτελεί σήμερα συνειδησιακό καθήκον και επιταγή για καθεμιά και καθέναν από μας: να ανατρέχουμε στο φωτεινό ορόσημο της Εθνεγερσίας, για να θυμηθούμε αυτά που μας ενώνουν και να συναισθανθούμε το ιστορικό χρέος που μας βαραίνει μέχρι σήμερα- το χρέος, να δίνει, ο καθένας μας, κάθε μέρα που περνά τους δικούς του αγώνες και να πραγματοποιεί τις δικές του υπερβάσεις. Χρέος κι ευθύνη να αναβαπτιστούμε στα ιδανικά που ενέπνευσαν τις θυσίες των μαχητών, προτάσσοντας το συλλογικό έναντι του ατομικού και αντλώντας κουράγιο από το μεγαλείο και το απόθεμα ψυχής των ανθρώπων- συμβόλων και προβεβλημένων μορφών της Επανάστασης, αλλά και των άλλων, των αναρίθμητων αφανών αγωνιστών, ανδρών και γυναικών, που έπεσαν επίσης στο πεδίο της μάχης, διώχθηκαν, θυσιάστηκαν.
Το παρελθόν εισβάλλει στο παρόν και στο μέλλον και ως πυξίδα δείχνει ξεκάθαρα πως ο δρόμος της ελευθερίας, της ειρήνης και της προόδου είναι εκείνος που ακολουθεί την πίστη στις αρετές και στις δυνατότητές μας, την ενότητα, την ομοψυχία, τη σύμπνοια…
Η χώρα μας, με ρόλο κεντρικό ως πόλος σταθερότητας και ασφάλειας στην ευρύτερη γειτονία της και ειδικά στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, αναπτύσσει δράσεις και συνέργειες ειρήνης, προόδου και ανάπτυξης, ενατενίζοντας το μέλλον της στο ευρωπαϊκό και το διεθνές γίγνεσθαι. Παράλληλα είναι και πρέπει να είναι πάντα έτοιμη να υπερασπισθεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα με γνώμονα τις επιταγές του Διεθνούς και του Ευρωπαϊκού Δικαίου.
Αρωγοί στις προσπάθειες της ελληνικής Πολιτείας για ένα καλύτερο αύριο, πολύτιμοι συμπαραστάτες της είναι οι απανταχού ομογενείς…Κι εσείς εδώ, οι Έλληνες της Βιέννης και όλης της Αυστρίας, συνεχιστές της διαδρομής της ιστορικής ελληνικής κοινότητας, που προοδεύτετε, η κάθε μια και ο καθένας στον δικό του τομέα και εκπροσωπείτε άξια την Ελλάδα.
Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι η ελληνική Πρεσβεία είναι πάντα στο πλευρό σας, προσβλέποντας και στη δική σας δημιουργική συνδρομή για την ευόδωση του έργου της.
Εύχομαι σε όλες και όλους σας υγεία, υπομονή και θετική ενέργεια για τη δύσκολη περίοδο της πανδημίας που ακόμη διανύουμε καθώς και προσωπική και οικογενειακή ευτυχία.
Χρόνια πολλά!
