Ο καταξιωμένος ζωγράφος Μιχαήλ Τσαπάκης στη Βιέννη
Ο Διδάκτωρ Οφθαλμολογίας ΜΙΧΑΗΛ ΤΣΑΠΑΚΗΣ στην Βιέννη Αυστρίας, στην αίθουσα «Ρήγας Φεραίος» του Καθεδρικού Ι.Ν. Αγίας Τριάδος Βιέννης, μας παρουσιάζει τα έργα του και μας καλεί να τον γνωρίσουμε!
Γράφει η Ιστορικός Κριτικός Τέχνης ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΗ
Στην καρδιά της Βιέννης στην Αυστρία χτυπά η καρδιά της Κρήτης και μαζί της η καρδιά του άξιου τέκνου της, του Διδάκτορος οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και Προέδρου της οφθαλμολογικής εταιρείας Κρήτης του καταξιωμένου Αγιογράφου και ζωγράφου Μιχαήλ Τσαπάκη. Μέσα από την ατομική του έκθεση η οποία φιλοξενείται στην αίθουσα εκδηλώσεων “Ρήγας Φεραίος” του Καθεδρικού Ναού της Αγίας Τριάδος Βιέννης και η οποία τελεί υπό την Αιγίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Αυστρίας, Εξαρχείας Ουγγαρίας και Μεσευρώπης και την φροντίδα του Μητροπολίτη μας κ. Αρσενίου.
*Ως επιμελήτρια αλλά και ως κριτικός έργων τέχνης υπό αυτή τη διττή ιδιότητα καλούμαι να μεσολαβήσω ανάμεσα στο έργο και στους επισκέπτες της έκθεσης, γεφυρώνοντας το χάσμα που συχνά υπάρχει μεταξύ δημιουργού και δέκτη. Αυτό που ως επί το πλείστων επιδιώκω είναι να δώσω στον επισκέπτη να καταλάβει τις προθέσεις του καλλιτέχνη και να αναδείξω τα βαθύτερα νοήματα του έργου υποδεικνύοντας τα δυνατά του σημεία.
Στην προκειμένη περίπτωση παρουσίασης της ατομικής έκθεσης του Μιχαήλ Τσαπάκη στην Βιέννη Αυστρίας, της οποίας η επιμέλειά μου ανατέθηκε από τον ίδιο και τον ευχαριστώ θερμά για αυτό, καλούμαι να παρουσιάσω στους επισκέπτες τα εξαιρετικά έργα ενός σημαντικού επιστήμονα και αγιογράφου- ζωγράφου , που διδάχθηκε την τέχνη της Βυζαντινής Αγιογραφίας, όντας φοιτητής από έναν σπουδαίο αγιογράφο, τον Δημήτριο Σαριδάκη, και όπως έγραψε ο Ιωάννης Δαμασκηνός τον όγδοο αιώνα “Η εικονογραφική τέχνη είναι θησαυρός, πολυτίμητος της ορθόδοξης παράδοσης.”
Μιας παράδοσης που παραμένει ζωντανή χάρη στην πίστη και την αγάπη καλλιτεχνών όπως ο Μιχαήλ Τσαπάκης και αυτό το διαπιστώνουμε ακόμη και στα ζωγραφικά του κοσμικά έργα στα οποία είναι εμφανής η επιρροή από την βυζαντινή ζωγραφική.
*Στα έργα του Μιχαήλ Τσαπάκη, αναγνωρίζεις ότι πρόκειται για έναν ζωγράφο που στο κέντρο της καλλιτεχνικής του δημιουργίας είναι ο άνθρωπος .
Έτσι κοιτάζοντας συνολικά την καλλιτεχνική του παραγωγή, ανακαλύπτεις εκείνα τα στοιχεία που αγαπούν οι ανθρωποκεντρικοί ζωγράφοι. Το σχέδιο, το χρώμα, το φως, το πλάσιμο.
Κοιτάζοντας τα έργα από κοντά σου αποκαλύπτονται οι εργατοώρες δημιουργίας τους. Ενώ η επιλογή των χρωμάτων σε πείθει ότι δεν θα μπορούσε να είναι άλλη. Αν αντικρίσεις δε, το έργο από το πλάι παρατηρείς ότι η χρωστική συγκεκριμένων χρωμάτων γυαλίζει διαφορετικά από ότι αν το κοιτάς καταπρόσωπο Θα σας φανεί παράξενο αλλά αυτό δηλώνει ότι το έργο αναπνέει, ενώ η χειρονομία της πινελιάς μας δείχνει πώς μια φόρμα, ή μια πινελιά σβήνει η μία μέσα στην άλλη ή πιο μεταβατικό χρώμα επέλεξε ο ζωγράφος, ώστε η θέαση του έργου να είναι απόλαυση για τα μάτια χωρίς να κραυγάζει.
Τα θέματα του επιλεγμένα με προσοχή. Έργα με ιστορικό υπόβαθρο, πορτρέτα ανθρώπων του οικείου περιβάλλοντος, νεκρές φύσεις και τοπία συνθέτουν το παζλ των δημιουργιών του, όπου η ρεαλιστική αλλά όχι φωτογραφική απόδοση των πραγμάτων, προσδίδει μια ιδιαίτερη εκφραστική δύναμη στα έργα του.
* Η δόμηση της σύνθεσης του έργου ενώνει την ουσία με τη μορφή, καθώς η αίσθηση που δέχεται από το περιβάλλον και το συναίσθημα που ο ίδιος βιώνει κατά τη στιγμή της δημιουργίας μετουσιώνονται στιγμιαία, μεταφέροντας την εκφραστική δύναμη της “ιδέας” στην αποφασιστική πινελιά πάνω στον καμβά.
Παράλληλα, βλέπουμε έργα στα οποία δένουν αρμονικά η θρησκευτική με την κοσμική ζωγραφική. Ομολογουμένως με πολύ έξυπνο τρόπο, εγκιβωτίζοντας την θρησκευτική εικόνα στη θεματική του έργου. Έτσι έχουμε λοιπόν εικόνα μέσα σε εικόνα και ενώ στην θρησκευτική εικόνα κυριαρχεί το εσώτερο με ύφος ποιητικό από το οποίο απουσιάζει το κοσμικό, όπου τα πρόσωπα μετουσιώνονται σε πνεύμα, αντίθετα στην Κοσμική ζωγραφική κυριαρχεί η εξωτερική εμφάνιση των εικονιζόμενων προσώπων. Απτό παράδειγμα η μητέρα με το παιδί στην αγκαλιά όπου το βλέμμα της είναι στραμμένο στην εικόνα του Χριστού. Ένα βλέμμα το οποίο προσδίδει μια ιδιαίτερη αφηγηματικότητα στο έργο.
Όντας ο καλλιτέχνης βαθύς γνώστης του μέσου, της επιστήμης του μπορεί να αποτυπώνει στα βλέμματα, συναισθήματα, σκέψεις και ερεθίσματα.
Βλέμματα που εκπέμπουν μηνύματα και παράγουν συμβολισμούς μέσα από έναν σταθερό και διαρκή διάλογο της βυζαντινίζουσας ζωγραφικής με τον σύγχρονο ρεαλισμό τον απαλλαγμένο από τις φωτορεαλιστικές τάσεις.
*Θα μπορούσα να γράφω ώρες για τα έργα του Μιχαήλ Τσαπάκη, όμως φοβάμαι ότι όσο μεγαλώνει το “σεντόνι” τόσο αδιάφορο θα καθίσταται για τους πολλούς να το διαβάσουν. Έτσι θα ολοκληρώσω εδώ την κριτική μου ανάλυση με την ευχή του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη μας κ. Αρσενίου “Εύχομαι ολόψυχα η έκθεση αυτή ν αποτελέσει πηγή έμπνευσης, πνευματικής ανάτασης και πολιτιστικού διαλόγου για όλους τους επισκέπτες της.”
Η έκθεση διαρκεί έως 6 Απριλίου 2025
Η επιμελήτρια
Κωνσταντίνα Φαρμάκη
