Συνέντευξη Υφυπουργού Εξωτερικών, Κωνσταντίνου Βλάση, στο Hephaestus Wien
Κωνσταντίνου Αποστολόπουλου*
- Ποια ήταν η πρώτη σκέψη σας όταν σας προτάθηκε να αναλάβετε τη θέση του Υφυπουργού Εξωτερικών με αρμοδιότητα την Ομογένεια;
Νιώθω ιδιαιτέρως υπερήφανος που ο Πρωθυπουργός της χώρας, Κυριάκος Μητσοτάκης, μου έδωσε τη δυνατότητα να εργαστώ για τους Έλληνες της Ομογένειας, με τους οποίους με συνδέουν ισχυροί δεσμοί. Χρέος μου είναι να ανταποκριθώ στις προσδοκίες τόσο του Πρωθυπουργού όσο και των ομογενών μας προκειμένου να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό για τον απόδημο Ελληνισμό, που αποτελεί ένα από τα πλέον ζωντανά και σημαντικά κύτταρα του ελληνικού έθνους.
- Τι στόχους έχετε ως Υφυπουργός; Ποια θα θέλατε να είναι η προσωπική πολιτική σας συνεισφορά;
Στόχος της κυβέρνησης και του ίδιου του Πρωθυπουργού είναι να ενισχύσουμε τις σχέσεις της Ομογένειας με την Ελλάδα, να φέρουμε τους απόδημους Έλληνες πιο κοντά στη μητέρα Πατρίδα. Για τον σκοπό αυτό εργαζόμαστε καθημερινά. Η ψήφιση του νόμου για το δικαίωμα ψήφου των Ελλήνων στο εξωτερικό αποτέλεσε την πρώτη μεγάλη τομή της πολιτικής μας. Επιπρόσθετα, μεγάλη προτεραιότητα αποδίδουμε στην αναβάθμιση των προξενικών υπηρεσιών, πάντα σε συνεργασία με τα συναρμόδια Υπουργεία. Έχουμε, μάλιστα, συστήσει κοινές ομάδες εργασίας, οι οποίες επεξεργάζονται σχέδια τα οποία θα μειώνουν την γραφειοκρατία και θα βελτιώνουν τις παρεχόμενες προξενικές υπηρεσίες προς όφελος των Ελλήνων του εξωτερικού. Ταυτόχρονα, η ελληνομάθεια και η διατήρηση της πολιτιστικής μας παράδοσης είναι πολύ υψηλά στην ατζέντα. Τα ελληνικά σχολεία του εξωτερικού παίζουν πρωτεύοντα ρόλο στη διατήρηση της ιστορίας, του πολιτισμού και των παραδόσεων της πατρίδας μας. Για το λόγο αυτό είμαστε σε διαρκή συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας προκειμένου να υποστηρίξουμε το πολυσήμαντο έργο των ελληνικών σχολείων.
- Ποια είναι τα βασικά παράπονα των ομογενών από την Ελληνική πολιτεία; Τι μπορεί να γίνει για την αντιμετώπιση τους;
Βασική μέριμνα του Υπουργείου Εξωτερικών αποτελεί η βελτίωση των παρεχομένων υπηρεσιών προς τους ομογενείς μας σε όλο τον κόσμο, ώστε να διευκολύνουμε την καθημερινότητά τους και να τους δείξουμε έμπρακτα ότι το ελληνικό κράτος είναι δίπλα τους, με σεβασμό και εκτίμηση. Στο πλαίσιο αυτό, ολοκλήρωσα πρόσφατα έναν κύκλο άνω των 120 τηλεφωνικών επικοινωνιών, διάρκειας πέντε εβδομάδων, με όλους τους Επικεφαλής των Πρεσβευτικών και Προξενικών Αρχών της χώρας μας ανά τον κόσμο. Στις συζητήσεις αυτές εξετάσαμε ζητήματα, τα οποία άπτονται της εύρυθμης λειτουργίας των Προξενικών Αρχών στο πλαίσιο της ευρύτερης προσπάθειας καταπολέμησης της γραφειοκρατίας, μέσω της αξιοποίησης των δυνατοτήτων της ψηφιακής τεχνολογίας. Προς αυτήν την κατεύθυνση, τον προηγούμενο Μάρτιο ψηφίστηκε ο Νόμος 4674/20 με τον οποίο επιτυγχάνεται η απλούστευση, καθώς και η επιτάχυνση της διαδικασίας καταγραφής ληξιαρχικών πράξεων στο εξωτερικό, απευθείας από τον προξενικό υπάλληλο. Απομένει τώρα το τεχνικό κομμάτι και η υπογραφή των Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων, που θα εξειδικεύουν τις ρυθμίσεις του Νόμου και σκοπός μας είναι η ψηφιοποίηση όλης της διαδικασίας, έτσι ώστε αυτή να ολοκληρώνεται γρήγορα με μια απλή επίσκεψη στο Προξενείο. Επίσης, σε συνεργασία με το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη εξετάζουμε τη δυνατότητα οι υπάλληλοι του Προξενείου να μπορούν να μεταβαίνουν σε απομακρυσμένες περιοχές δικαιοδοσίας τους για την εξυπηρέτηση Ελλήνων στην έκδοση/ ανανέωση των διαβατηρίων τους.
- Το 2021 συμπληρώνονται 200 χρόνια από την επανάσταση του 1821. Ποια θα είναι η συμμετοχή της Ομογένειας στις εκδηλώσεις;
Όπως όλοι γνωρίζουμε, η συμβολή του Ελληνισμού της Διασποράς στον Αγώνα για την Εθνική Παλιγγενεσία υπήρξε καθοριστική. Ως εκ τούτου, η συμμετοχή του Οικουμενικού Ελληνισμού σε όλες τις δράσεις και τις εκδηλώσεις για τον εορτασμό της επετείου αυτής έχει τεράστιο συμβολισμό. Με κοινή επιστολή με την Πρόεδρο της Επιτροπής «Ελλάδα 2021», κα Γιάννα Αγγελόπουλου-Δασκαλάκη προς τους Έλληνες της Διασποράς, ζητήσαμε από τους απανταχού Έλληνες να υποβάλουν τις ιδέες και τις προτάσεις τους σε ένα Ενιαίο Εθνικό Ημερολόγιο επετειακών εκδηλώσεων για τον εορτασμό των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης. Θέτοντας ως στόχο αυτής της συλλογικής προσπάθειας την προβολή της πατρίδας μας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στα πέρατα του κόσμου, καλούμε τον Οικουμενικό Ελληνισμό να δώσει δυναμικά το παρών, για ακόμη μία φορά.
- Βιέννη, Ρήγας Φεραίος. Συναντηθήκατε πριν λίγο καιρό με την κα Πρέσβη της Αυστρίας στην Αθήνα. Υπάρχει σκέψη κοινών εκδηλώσεων μεταξύ των δύο χωρών. Και αν ναι, τι σκέφτεστε να κάνετε; Θα γίνει κάτι αντίστοιχο και με την Σερβία;
Είναι αλήθεια ότι στο πλαίσιο των εκδηλώσεων που προγραμματίζονται για τον εορτασμό των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης αναμένεται να συμπεριληφθεί και η Βιέννη, πόλη στην οποία έζησε και έδρασε ο Ρήγας Βελεστινλής καθώς και άλλοι Έλληνες λόγιοι, όπως ο Άνθιμος Γαζής και ο Νεόφυτος Δούκας, που συνέβαλαν τα μέγιστα στην προετοιμασία της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Είχα πράγματι τη χαρά να υποδεχθώ την Πρέσβη της Αυστρίας στην Ελλάδα, κα Poppeller, και να συζητήσουμε τρόπους που θα αναδείξουν με τον καλύτερο τρόπο το έργο και τη συνεισφορά των Ελλήνων της Βιέννης στην πνευματική ανάταση του Γένους ήδη από τα τέλη του 18ου αιώνα. Είμαστε σε διαρκή επικοινωνία και σε άμεση συνεργασία με όλες τις διπλωματικές αρχές μας στο εξωτερικό, καθώς και με την Επιτροπή «Ελλάδα 2021», για τον καλύτερο συντονισμό όλων των δράσεων και των εκδηλώσεων που θα πραγματοποιηθούν το επόμενο έτος.
- Ένα θέμα που ταλαιπωρεί εδώ και χρόνια τα Ελληνικά Σχολεία στο Εξωτερικό. Κάθε τέλος Σχολικής Χρονιάς υπάρχει η αβεβαιότητα αν θα υπάρχουν δάσκαλοι και καθηγητές την επόμενη, δηλαδή σε τρεις μήνες. Σε συνεργασία με τον Υπουργείο Παιδείας δεν μπορεί να δοθεί οριστική λύση σε αυτό το θέμα;
Η έγκαιρη κάλυψη των κενών θέσεων μονίμων εκπαιδευτικών των ελληνικών σχολείων στο εξωτερικό, όπως και η αποστολή του εκπαιδευτικού υλικού, αποτελεί προτεραιότητα της κυβέρνησης. Ως εκ τούτου, όπως έχει τονίσει η ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας, είναι σημαντικό να ολοκληρώνεται όσο το δυνατόν συντομότερα η διαδικασία των αποσπάσεων και των υπηρεσιακών μεταβολών ακόμη και από το τέλος του προηγούμενου σχολικού έτους, ώστε οι εκπαιδευτικοί να έχουν τη δυνατότητα της προετοιμασίας και της προσαρμογής. Στο ζήτημα αυτό βρισκόμαστε σε στενή συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας και καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια, ώστε να συνδράμουμε προς αυτή την κατεύθυνση. Σήμερα, ωστόσο, καλούμαστε να αξιοποιήσουμε κάθε διαθέσιμο εργαλείο. Γιατί εκτός από τις παραδοσιακές μορφές εκπαίδευσης, που είναι βέβαια στον πυρήνα των επιλογών μας, υπάρχουν και άλλες δυνατότητες επαφής των νεότερων γενεών μας στο εξωτερικό με την ελληνική Παιδεία. Η αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρει η τεχνολογία, όπως τα προγράμματα e-learning και οι ψηφιακές πλατφόρμες, μπορούν να δώσουν σημαντική ώθηση στην προώθηση της ελληνικής εκπαίδευσης στο εξωτερικό. Σε αυτό το πλαίσιο, η Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού και το Πανεπιστήμιο Simon Fraser, με την γενναιόδωρη υποστήριξη του ιδρύματος ‘Σταύρος Νιάρχος’, υλοποίησαν τη διαδικτυακή πλατφόρμα www.staellinika.com που παρέχει τη δυνατότητα στα παιδιά των αποδήμων μας να παρακολουθήσουν εξ αποστάσεως μαθήματα ελληνικής γλώσσας, ελληνικής μυθολογίας και πολιτισμού. Η εν λόγω δράση εντάσσεται σε μία σειρά πρωτοβουλιών που αναλάβαμε, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, προκειμένου να τονώσουμε το ηθικό των απανταχού Ελλήνων και να κρατήσουμε ζωντανό τον δεσμό των ομογενών μας με την πατρίδα.
- Ο νόμος που ψηφίστηκε για τη διευκόλυνση της ψήφου στον τόπο κατοικίας των κατοίκων Εξωτερικού, αν τον διαβάσει κανείς, η πρώτη σκέψη που κάνει είναι ότι αφορά μόνο όσους μετανάστευσαν μετά την κρίση. Και δεν αφορά τους Ομογενείς. Είναι έτσι ή όχι;
Ο νόμος 4648/2019, που ψηφίστηκε τον περασμένο Δεκέμβριο στη Βουλή, συνιστά μία σημαντική επιτυχία για το ελληνικό πολιτικό σύστημα. Μία τομή, όπως ήδη αναφέραμε. Μετά από 40 χρόνια ατέρμονων συζητήσεων παρέχεται το δικαίωμα στους Έλληνες, που ζουν στο εξωτερικό, να ψηφίζουν από τον τόπο της κατοικίας τους. Πρόκειται για την ικανοποίηση ενός δίκαιου αιτήματος. Πρόθεση της κυβέρνησης και του ίδιου του Πρωθυπουργού ήταν να μην τεθούν όροι και όλοι οι Έλληνες πολίτες που ζουν στο εξωτερικό και είναι γραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους, να έχουν τη δυνατότητα να ασκήσουν το εκλογικό δικαίωμά τους στον τόπο κατοικίας τους και μάλιστα μέσω επιστολικής ψήφου. Το Σύνταγμα θέτει, ωστόσο, όριο 200 βουλευτών για την ψήφιση του σχετικού νόμου. Απαιτήθηκαν, επομένως, αναπόφευκτοι συμβιβασμοί προκειμένου να ψηφιστεί ο νόμος και να προχωρήσουμε μπροστά. Για την κυβέρνηση μας δεν ήταν επιλογή το να μην ψηφιστεί τίποτα. Έπρεπε να γίνει η αρχή.
Έτσι, όσον αφορά στις προϋποθέσεις που τίθενται για άσκηση του δικαιώματος, αυτές είναι οι εξής δύο: Πρώτον, οι Έλληνες του εξωτερικού να έχουν διαμείνει συνολικά δύο έτη (όχι απαραίτητα συνεχόμενα) εντός της Ελληνικής Επικράτειας κατά το χρονικό διάστημα των τελευταίων 35 ετών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης εγγραφής στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους. Δεύτερον, να έχουν υποβάλει φορολογική δήλωση κατά το τρέχον ή το προηγούμενο της εγγραφής έτος. Είμαι αισιόδοξος ότι στο σύντομο μέλλον θα ωριμάσουν οι συνθήκες, ώστε να δοθεί το δικαίωμα της ψήφου στο σύνολο των Ελλήνων του εξωτερικού, χωρίς αστερίσκους και προαπαιτούμενα.
Αναφορικά με το διαδικαστικό μέρος άσκησης του εκλογικού δικαιώματος, οι Έλληνες του εξωτερικού θα πρέπει να εγγραφούν σε ειδικούς εκλογικούς καταλόγους. Η αίτηση εγγραφής, μαζί με την υποβολή των απαραίτητων δικαιολογητικών, θα γίνεται ηλεκτρονικά, μέσω ειδικής εφαρμογής που ετοιμάζει το Υπουργείο Εσωτερικών και αναμένεται να λειτουργήσει το επόμενο χρονικό διάστημα. Το εκλογικό δικαίωμα θα ασκείται με αυτοπρόσωπη παρουσία στην κάλπη, ενώ εκλογικά τμήματα θα συσταθούν στις ελληνικές διπλωματικές Αρχές καθώς και σε γραφεία ελληνικών κοινοτήτων ή ιερών ναών.
- Ποιο είναι το μήνυμα που θα θέλετε να στείλετε στην Ομογένεια μέσω του Hephaestus Wien.
Η ενίσχυση των σχέσεων των Ελλήνων της Διασποράς με την Ελλάδα αποτελεί επίκεντρο της πολιτικής μας και για αυτό το λόγο καταβάλλουμε κάθε προσπάθεια για να ισχυροποιήσουμε τους δεσμούς των απανταχού Ελλήνων με την πατρίδα μας. Παρόλο που η πανδημία δεν μου επέτρεψε να υλοποιήσω μία σειρά προγραμματισμένων ταξιδιών στο εξωτερικό, η επαφή και η επικοινωνία μου με τον απόδημο Ελληνισμό είναι συνεχής. Μέσω των Πρεσβευτικών και Προξενικών μας Αρχών στο εξωτερικό, καθώς επίσης και μέσω των ομογενειακών μας οργανώσεων, ενημερώνομαι σε διαρκή βάση για τα όποια προβλήματα αντιμετωπίζουν οι Έλληνες του εξωτερικού και προσπαθούμε να τα επιλύουμε, όπως έγινε και στην περίπτωση των επαναπατρισμών κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Υπόσχομαι ότι θα προσπαθήσω να επισκεφθώ και την τελευταία γωνιά του πλανήτη, όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν, καθώς η ελληνική πολιτεία είναι παρούσα και συμπαραστέκεται σε όλο τον Ελληνισμό.
Σας ευχαριστούμε Κε Υφυπουργέ.
*Δικηγόρος – Δημοσιογράφος
email: apostolopouloslaw@gmail.com