Ο ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΡΤΑΛΗΣ ΚΑΙ ΤΑ ¨ΚΑΡΤΑΛΕΙΑ¨ ΣΧΟΛΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ ΒΟΛΟΥ ΚΑΙ ΤΣΑΓΚΑΡΑΔΑΣ
Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ
Ο Ιωάννης Αντ. Καρτάλης γεννήθηκε στην Τσαγκαράδα το 1842. Αποφοίτησε από το ημιγυμνάσιο Ζαγοράς και μετέβη στην Αίγυπτο, όπου σπούδασε σε Γαλλική Σχολή. Επιδόθηκε με μεγάλη επιτυχία στο εμπόριο, καθώς και στη γεωργία – κτηνοτροφία. Με τα χρήματα που μάζεψε και ξοδεύοντας σχεδόν όλη του την περιουσία, το 1866 οργάνωσε στην Κρήτη σώμα εθελοντών – επαναστατών. Επανερχόμενος στην Αίγυπτο, εγκαταστάθηκε στη Βέγχα και ασχολήθηκε και πάλι με το εμπόριο. Το 1878 συντηρεί ανάλογο σώμα 100 ανδρών στην Θεσσαλική Επανάσταση, όπου πολέμησε και ο ίδιος στη μάχη της Μακρυνίτσας. Το 1888 κτίζει στο Καφρ Γκουνεμία εκκοκκιστικό εργοστάσιο βάμβακος. Στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 προσπαθεί να οργανώσει αντάρτικα σώματα στην Μακεδονία. Από τις αρχές του 20ου αιώνα εγκαθίσταται στο Βόλο, όπου από την 1/10/1907 χρημάτισε Δήμαρχος της πόλης, μέχρι την 21/6/1908 που απεβίωσε. Είχε επίσης εκλεγεί βουλευτής Βόλου το 1881, 1885, 1890 και Λαρίσης το 1905, ενώ διετέλεσε πρόεδρος της Βουλής το 1905.
Με δωρεά του το 1870 κτίστηκε στην Τσαγκαράδα το Καρτάλειο Δημοτικό Σχολείο, το οποίο και αποτελεί αξιόλογο αντιπροσωπευτικό δείγμα τις νεοκλασικής αρχιτεκτονικής του Πηλίου και για το λόγο αυτό το 1985 χαρακτηρίστηκε από την πολιτεία ως ¨έργο τέχνης¨. Δωρεά του ήταν επίσης και το οικόπεδο του Γυμναστικού Συλλόγου Βόλου.
Με τη διαθήκη του κληροδότησε 100.000 φράγκα, αφήνοντας εντολή να αγοραστεί μ΄ αυτά οικόπεδο, να κτισθεί Εμπορική Σχολή και να δοθεί στο Δήμο Παγασών (νυν Βόλου). Πράγματι το 1916 η χήρα του αδελφού του Αριστείδη, που είχε αναλάβει την εκτέλεση της διαθήκης, παραχώρησε στον Δήμο Παγασών το έτοιμο κτίριο της Εμπορικής Σχολής στη συμβολή των οδών Πολυμέρη – Κασσαβέτη.
Η Εμπορική Σχολή, που είχε ιδρυθεί το 1900, στεγάστηκε λοιπόν στο ¨Καρτάλειο¨ επί οικοπέδου 3.270 τ.πηχ. από το 1916 ως το 1955, οπότε το διώροφο κτίριο της κατεδαφίστηκε λόγω των ζημιών που υπέστη από τους σεισμούς. Στη συνέχεια το κτίριο ανακατασκευάστηκε, η Σχολή έγινε Οικονομικό Γυμνάσιο, ακολούθως ξανά Εμπορική Σχολή, παράλληλα έγινε το 3ο Γυμνάσιο Βόλου, στη συνέχεια ξανά Οικονομικό Γυμνάσιο και κατόπιν πήρε τη σημερινή του μορφή ως 1ο Επαγγελματικό Λύκειο Βόλου, γιορτάζοντας το 2016 τα 100 χρόνια προσφοράς στη μαθητιώσα νεολαία. Σήμερα, στο ¨Καρτάλειο Διδακτήριο¨, εκτός από το 1ο και 2ο Επαγγελματικό Λύκειο (ΤΕΕ), στεγάζεται και το 5ο Γυμνάσιο Βόλου.
Πηγές : Γ. Σούρλας ¨Οι πολιτικοί της Μαγνησίας¨, Αθήνα 2007, σ.184, 344 – Ν. Νικηταρίδης ¨Η Αίγυπτος, η Ελλάδα και η Αιγυπτιώτικη Προσφορά¨, Αθήνα 2007, σ. 46 – Απ. Κωνσταντινίδης ¨Οι Πηλιορείται εν Αιγύπτω¨, Αλεξάνδρεια 1936, σ.σ. 26-28 – www.ert.gr (10/5/2016) – www.tsagarada.gr (22/2/2017) – www.1epal-volou.mag.sch.gr (23/2/2017) – Φωτογραφία Καρταλείου 1924 : Στ. Στουρνάρα από το ΔΗΚΙ (www.anolehonia.blogspot.gr)
