Η Ελλάδα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ
Ιφιγένεια Μωραϊτίνη Πατριαρχέα*
Στις 7 Ιουνίου, ο μέσος Έλληνας θα ανακαλύψει με έκπληξη και ενδιαφέρον ότι η χώρα του μόλις εξελέγη στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Κάποιοι από εμάς μπορεί να πιστέψουν ότι η Ελλάδα χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης από τις άλλες χώρες ή ότι οι προτεραιότητες που έθεσε για την 3η της θητεία (2024-2025) αποδεικνύουν την διεθνή επιρροή του κυβερνώντος κόμματος.
Δεν ισχύει.
Οι προτεραιότητες αναφέρονται στην υποψηφιότητα της Ελλάδας είναι πραγματικά σημαντικά θέματα της εποχής μας. Το ότι ευθυγραμμίζουν με τα όσα διεθνή θέματα απασχολούν τα Ελληνικά μίντια δεν πρέπει να μας εκπλήσσει. Ίσως το πιο ενδιαφέρον είναι η διαφορά με την άλλη χώρα που έχει βάλει υποψηφιότητα για την ίδια θέση: πχ ενώ η Δανία λέει απλά ότι, σε ότι αφορά τα δικαιώματα των γυναικών, θέλει να εξασφαλίσει “την μετάφραση των αρχών σε πράξεις”, το Ελληνικό κείμενο λέει ότι “την πρόληψη και αντιμετώπιση της σεξουαλικής βίας σε συγκρούσεις, για εξασφάλιση λογοδοσίας για τους δράστες και ανακούφιση και ανάρρωση για τους επιζώντες και για ενίσχυση της συμμετοχής και της ηγεσίας των γυναικών, ως παραγόντων αλλαγής, στις προσπάθειες επίλυσης συγκρούσεων, οικοδόμησης ειρήνης και διαμεσολάβησης.”, πράγμα που αναφέρεται σε μια Ελληνική πραγματικότητα και κατα συνέπεια απευθύνεται σε Έλληνες αναγνώστες.
Η θεματολογία της Ελληνικής υποψηφιότητα απευθύνεται λοιπόν στο εξωτερικό, αλλά μιλά στον Έλληνα. Στοχεύει τόσο αυτόν που πονάει για τα ανθρώπινα δικαιώματα, όσο εκείνον που απασχολείται με την θεματική της ασφάλειας, δηλαδή, απευθύνεται σε όλα τα μήκη και πλάτυ της Ελληνικής πολιτικής ζωής. Και σε τι χρονική στιγμή!
Θα μπορούσε βέβαια κανείς να επιχειρηματολογήσει ότι εκλογές είναι, άρα υπάρχει ρίσκο να τις χάσει η Ελλάδα και να ντροπιαστεί η κυβέρνηση. Αυτό δεν ισχύει. Το έργο του ΟΗΕ βασίζεται στη θεωρητική κυρίαρχη ισότητα των κρατών. Οι εκλογές εκεί βασίζονται σε μικρές και μεγάλες διπλωματικές διαπραγματεύσεις, με σκοπό την αντιπροσώπευση των μελών στα όργανα. Θεωρητικά, δίκαιη αντιπροσώπευση, αλλά το σχήμα της δικαιοσύνης αυτής αλλάζει με τις εποχές.
Βασικό στοιχείο, είναι ότι τα μέλη ανήκουν σε ομάδες κρατών με τα οποία μοιράζονται συμφέροντα. Κάθε μία από αυτές τις ομάδες διεκδικεί ένα μερίδιο από τις μη μόνιμες έδρες του Συμβουλίου Ασφαλείας. Η Ελλάδα ανήκει στην ομάδα WEOG (Western Europe and Others Group), η οποία περιλαμβάνει 28 χώρες. Πολλές από αυτές είναι κράτη-μέλη της ΕΕ, αλλά η συμμετοχή στη συγκεκριμένη ομάδα είναι μη γεωγραφική: σε αυτή ανήκουν επίσης χώρες όπως η Αυστραλία, ο Καναδάς, η Τουρκία, το Ισραήλ και η Ελβετία.
Σαν ένα κράτος αποφασίσει να θέσει υποψηφιότητα για το Συμβούλιο Ασφαλείας, πρέπει πρώτα να ενημερώσει την ομάδα κρατών στην οποία ανήκει, πριν γνωστοποιήσει την πρόθεσή του να θέσει υποψηφιότητα γραπτά στην Γραμματεία του ΟΗΕ. Στη συνέχεια, διεξάγει προεκλογική εκστρατεία. Σύμφωνα με την σχετική έκθεση του ΟΗΕ για το 2024, «Η προεκλογική εκστρατεία για το Συμβούλιο μπορεί να συνεπάγεται σημαντικές επενδύσεις χρόνου και οικονομικών πόρων,(…) (Οι υποψήφιοι τείνουν, όπως είναι αναμενόμενο, να ξοδεύουν λιγότερα σε εκλογές χωρίς αντίπαλο)».
Το 2024, 2 μέλη της ομάδας WEOG θα εκλεγούν στο Συμβούλιο Ασφαλείας. 2 Χώρες έχουν βάλει υποψηφιότητα: Η Ελλάδα και η Δανία. Και οι δύο υπηρέτησαν συγχρώνος στο Συμβούλιο Ασφαλείας το 2005-2006. Θεωρητικά, η υποψήφια χώρα μπορεί να μην εκλεγεί. Στην πράξη, αυτό δεν έχει συμβεί ποτέ.
Ως εκ τούτου, το ερώτημα δεν είναι πραγματικά αν η Ελλάδα θα εκλεγεί, αλλά- ποιες συζητήσεις έγιναν ώστε να είναι μια από τις 2 μόνες χώρες που υπέβαλαν γραπτή υποψηφιότητα. Ή, αλλιώς, ποιές επενδύσεις χρόνου και πόρων -οικονομικών και άλλων- έγιναν ώστε η Ελλάδα να είναι υποψήφια χωρίς αντίπαλο, και μάλιστα, δύο μέρες πριν από τις ευρωεκλογές.
Υπάρχει άραγε η πιθανότητα, όταν γνωστοποιηθεί η είδηση αυτής της “διπλωματικής νίκης” στις 7 Ιουνίου, να εκραγεί στα Ελληνικά ΜΜΕ τόσο, όσο και οι δηλώσεις που έκανε 3 μέρες πριν τις περσινές εκλογές ο τέως υπουργός και νυν εμπειρογνώμονας του ΟΗΕ ο Γ. Κατρούγκαλος; Υπάρχει πιθανότητα όλο αυτό να γίνεται για να κερδίσει η κυβέρνηση ψήφους;
Πηγές:
https://greeceforunsc.mfa.gr/el/protereotites/
*Διεθνολόγος, Μέλος του Δ Σ της Ελληνικής Κοινότητας Βερολίνου, Αντιπρόεδρος του Συλλόγου “Hephaestus Wien”
