ΕΝΑΣ ΕΝ ΔΥΝΑΜΕΙ ΤΕΚΤΟΝΑΣ ΙΔΡΥΕΙ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ
Τέκτονας γεννιέσαι, δεν γίνεσαι. Μυήσε από την πρωταρχική ουσία κατά τη στιγμή της δημιουργίας της ψυχής σου και εναπόκειται στο μυαλό σου να ακολουθήσει τις ατραπούς του Τεκτονικού Φιλοσοφικού Συστήματος κατά την υλική πορεία της ζωής σου. Γι΄ αυτό και Άνθρωποι σαν τον Gábor Sztehlo θεωρούνται περισσότερο Τέκτονες κι ας μην μυήθηκαν ποτέ, από άλλους που μυήθηκαν αλλά ποτέ δεν ακολούθησαν πιστά και πραγματικά τις επιταγές και τα κελεύσματα του Τάγματος.
Ν.Νικηταρίδης
Η Gaudiopolis (Πόλη της Χαράς : Από το λατινικό gaudium – χαρά και την αρχαία ελληνική πόλις – πόλη) ήταν μια αυτοδιοικούμενη παιδική δημοκρατία στη Βουδαπέστη μετά τον Β΄π.π.
Ο Gábor Sztehlo (1909-1974) ήταν ένας Λουθηρανός Πάστορας στη Βουδαπέστη, ο οποίος έσωσε εκατοντάδες παιδιά και κυρίως εβραιόπουλα από τη ναζιστική και την ουγγρική φασιστική λαίλαπα του Β΄π.π.. Μετά από εκτεταμένες ζημιές και την καταστροφή των καταφυγίων για τα παιδιά που είχε υπό την προστασία του κατά την πολιορκία της Βουδαπέστης, ίδρυσε ένα άλλο σπίτι για τα παιδιά το Μάρτιο του 1945 χρησιμοποιώντας μια εγκαταλελειμμένη βίλα ενός πλούσιου Εβραίου στο Budaskeszi Út, το οποίο βρισκόταν στη λιγότερο βομβαρδισμένη περιοχή της Βούδας . Εδώ παρείχε καταφύγιο σε εβραιόπουλα που περίμεναν, τις περισσότερες φορές μάταια, τα μέλη της οικογένειας τους για να τα διεκδικήσουν, αλλά και σε άλλα εγκαταλελειμμένα παιδιά, ορφανά και ¨ανεπιθύμητων τάξεων¨ σύμφωνα με τους νέους κομμουνιστές κυβερνήτες.
Λόγω του αυξανόμενου αριθμού των παιδιών που αναζητούσαν καταφύγιο, καταλήφθηκαν και άλλες εγκαταλελειμμένες βίλες στην ίδια γειτονιά. Στα παιδιά αυτά εκτός από στέγη, δόθηκε και τακτική σχολική εκπαίδευση, που παρεχόταν από ιδεαλιστές διδασκάλους αφού ο Sztehlo ήθελε τα παιδιά να ξεπεράσουν τα κοινωνικά όρια και να μεγαλώσουν έτσι ώστε να γίνουν ανεξάρτητοι πολίτες με σωστή κρίση.
Το Νοέμβριο του 1945, όταν ο αριθμός των παιδιών ξεπέρασε τα 200 – μερικά από τα οποία ήταν ηλικίας τεσσάρων ετών – ο Sztehlo συγκάλεσε μια γενική συνέλευση στην αίθουσα υποδοχής της κύριας βίλας και μπροστά από τα συγκεντρωμένα παιδιά, φώναξε : ¨Τώρα φτιάξτε μια δημοκρατία !¨, κι έφυγε από το δωμάτιο. Μετά από σύντομη σιωπή, μια φωνή έθεσε το ερώτημα εάν χρειάζονταν κάποιο είδος συντάγματος. Αυτό συζητήθηκε και συμφωνήθηκε γρήγορα αφού, μεταξύ πολλών άλλων, ένα τέτοιο σύνταγμα θα έπρεπε να εγγυάται το δικαίωμα στην εκπαίδευση και να περιλαμβάνει την απαγόρευση του πολέμου. Ο László Keveházi – πρώην μέλος της Ναζιστικής Νεολαίας ! – διορίστηκε πρωθυπουργός, ενώ ο Sztehlo εξελέγη ομόφωνα επίτιμος πρόεδρος της δημοκρατίας.
Πραγματοποιήθηκαν τακτικές συνεδριάσεις του υπουργικού συμβουλίου, κόπηκε ένα νόμισμα που ονομάστηκε ¨Δολάριο Gapo¨ και συνδεόταν με την τιμή των εισιτηρίων του τραμ της Βουδαπέστης, και κυκλοφόρησε μια εφημερίδα, που ονομάστηκε ¨Gapo-Matyi¨, η οποία και ασκούσε κριτική στις κυβερνητικές διαδικασίες. Εκτός από το σύνταγμα, καταρτίστηκε επίσης ένας κώδικας νόμων. Πραγματοποιήθηκαν εκλογές για το διορισμό δικαστών, αρχηγού της αστυνομίας και εκπροσώπων από κάθε δωμάτιο των βιλών. Τα παιδιά τοποθετήθηκαν στις διάφορες βίλες ανάλογα με το φύλο και την ηλικία τους. Τα μεγαλύτερα αγόρια ζούσαν στη ¨Βίλα των λύκων¨, ενώ άλλες βίλες είχαν ονόματα όπως ¨Βίλα των χελιδονιών¨, ¨Βίλα του Ουράνιου Τόξου¨ και ¨Βίλα των σκίουρων¨. Τα κορίτσια διέμεναν στο ¨Κάστρο των κοριτσιών¨, αλλά δεν τους επετράπη να είναι υποψήφιες στις εκλογές.
Ένα από τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά της ζωής στη Gaudiopolis ήταν η εργασία για την κοινότητα. Οι πολίτες έπρεπε να εξοικειωθούν με διαφορετικά επαγγέλματα σε κατάλληλα εργαστήρια, ενώ όλοι έπρεπε να συμβάλουν στις προσπάθειες επίλυσης των προβλημάτων που πρόκυπταν στην κοινή ζωή ολόκληρης της κοινότητας.
Τα κύρια προβλήματα που αντιμετώπισε η Gaudiopolis ήταν η έλλειψη πόρων και τροφίμων για τα παιδιά, με αποτέλεσμα να προσθέσουν ομόφωνα μια τροπολογία στο σύνταγμα που επέτρεπε την κλοπή σε καταστάσεις ανάγκης. Με την παρέμβαση του Sztehlo – ο οποίος είχε πολλές και σημαντικές γνωριμίες – πήραν τελικά κάποια χρήματα από την προσωρινή κυβέρνηση της Ουγγαρίας και το 1946 έλαβαν βοήθεια από τον Ερυθρό Σταυρό.
Το Μάρτιο του 1946 μια εξέγερση ξέσπασε από τα παιδιά 12 έως 16 ετών, λόγω της έλλειψης εκπροσώπησης και συμμετοχής τους στην κυβέρνηση. Ο πρωθυπουργός Keveházi παραιτήθηκε και μετά από μια εκλογική εκστρατεία εκλέχθηκε μια νέα κυβέρνηση που εκπροσωπούσε παιδιά από όλες τις ηλικιακές ομάδες.
Έχοντας επίγνωση των κινδύνων της πλήξης και για να αποσπάσει τα παιδιά από τις αναμνήσεις τους, τις γεμάτες πόνο και βάσανα, ο Sztehlo διοργάνωνε τακτικές δραστηριότητες, όπως χορούς, προβολές ταινιών και διαλέξεις από εξέχοντα μέλη της ενήλικης κοινωνίας, όπως συγγραφείς, σκηνοθέτες, γιατρούς, κ.ά.
Τελικά, στα 1950 υπό το σταλινικό καθεστώς του Mátyás Rákosi, το σπίτι των παιδιών εθνικοποιήθηκε και το πρόγραμμα Gaudiopolis εγκαταλείφθηκε…
Πολλοί από τους πολίτες της Gaudiopolis συνέχισαν να ζουν επιτυχημένες και διακεκριμένες ζωές, γινόμενοι επιστήμονες, γιατροί, δικηγόροι, ιερείς και επιχειρηματίες, μεταξύ των οποίων ο βραβευμένος με Νόμπελ Χημείας George Olah και ο συγγραφέας-δημοσιογράφος Mátyás Sárközi.
Πρώην κάτοικοι της Gaudiopolis συναντιούνται ακόμη κάθε χρόνο για να τιμήσουν το παρελθόν τους και να αποτίσουν φόρο τιμής στον τάφο του Πάστορα Sztehlo…
Ν.Νικηταρίδης
Σημείωση : Εξαιρετικό το ντοκιμαντέρ του Viasat History για την Gaudiopolis, την Πόλη των Παιδιών.
