Αναφορικά με τη διένεξη στην Ουκρανία
Κωνσταντίνος Αποστολόπουλος*
Στην αρχαιότητα η Νότια Ουκρανία κατοικείτο από Σκυθικά φύλα ενώ η Βόρεια Ουκρανία από Πρωτοσλάβους.
Τον ένατο αιώνα ιδρύθηκε στα εδάφη της Βόρειας Ουκρανίας το ένα από τα δύο Ρωσικά κράτη, το Ρωσικό κράτος του Κιέβου.
Ουκρανία στα Ρωσικά σημαίνει στα άκρα, στα όρια, στα σύνορα, δηλαδή συνοριακή περιοχή. Λεγόταν έτσι διότι κατά τον ύστερο Μεσαίωνα συνόρευε με διάφορα Τουρανικά και Φινοουραλικά φύλα, τα οποία κατοικούσαν στην Νότιο Ουκρανία και στην Βεσσαραβία έχοντας αντικαταστήσει τα Σκυθικά φύλα της αρχαιότητας.
Κατά τον 17ο και 18ο αιώνα γίνεται η Ουκρανική εθνογένεση όταν διάφορα Σλαβικά φύλα που ως τότε ανήκαν στο Ρωσικό Όλο, λόγω της ανάμειξης τους με Μαγιαρικά και Ρουμανικά φύλα, σχημάτισαν ένα νέο έθνος το οποίο ονομάστηκε Ουκρανικό. Το έθνος αυτό έχει Ορθόδοξο θρήσκευμα και ομιλεί μια σλαβογενή γλώσσα, η οποία ονομάζεται Ουκρανική και συγγενεύει περισσότερο με τα Λευκορώσικα, τα Πολωνικά, τα Τσέχικα, και τα Σλοβάκικα παρά με τα Ρώσικα.
Στην πορεία με το Ουκρανικό Όλο συγκαταλέχθηκε και το αυθεντικό Σλαβικό φύλο των Ρουθίνων, το οποίο κατοικεί στην Δυτική Ουκρανία (Γαλικία), στη Λευκορωσία, (όπου αποτελεί τον αυτόχθονα πληθυσμό) και σε περιοχές της Σλοβακίας, της Πολωνίας και της Ρουμανίας. Οι Ρουθίνοι αυτοί, είναι στο θρήσκευμα Ελληνοκαθολικοί ή αλλιώς Ουνίτες, δηλαδή από δογματικής απόψεως είναι Ρωμαιοκαθολικοί, ενώ όσον αφορά το λατρευτικό τυπικό είναι Ελληνορθόδοξοι .
Οι Ρουθίνοι παρότι θεωρούνται αυθεντικοί Σλάβοι με ελάχιστες επιμειξίες με άλλες φυλές και παρότι κατοικούν στην θεωρούμενη ως κοιτίδα των Σλάβων, δηλαδή την περιοχή μεταξύ Βιστούλα και Δνείπερου, θεωρούν τον εαυτό τους μέρος του Ουκρανικού έθνους, (παρότι αυτό είναι ένα υβριδικό έθνος), λόγω του ότι ομιλούν την Ουκρανική γλώσσα και λόγω του ότι περιφρονούν τους Ρώσους, τους οποίους θεωρούν Σλάβους ανάμεικτους με Γερμανοσκανδιναβούς, Φινοουράλιους και Τατάρους.
Κατά την Οκτωβριανή επανάσταση οι Ουκρανοί εξεγέρθηκαν κατά της Σοβιετικής εξουσίας διεκδικώντας την ανεξαρτησία τους, με κυρία αντιστασιακή συνισταμένη τους Αναρχικούς του Νέστορα Μαχνό.
Κατά τον δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο οι Ρουθίνοι της Δυτικής Ουκρανίας (Γαλικίας) συμπαρατάχθηκαν με τους Γερμανούς σχηματίζοντας την 112 μεραρχία των SS, Galizien, ενώ οι κυρίως Ουκρανοί της Βορειοκεντρικής Ουκρανίας σχημάτισαν αντάρτικο υπό τον Stepan Bandera, ο oποίος πολέμησε τόσο τους Γερμανούς όσο και τους Σοβιετικούς.
Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η Ουκρανία διακρίνεται σε τρία πληθυσμιακά στοιχεία: Tους Oρθόδοξους Ρωσόφωνους την Aνατολικής και Nότιας Ουκρανίας, οι οποίοι έχουν Ρωσική συνείδηση και αποτελούν περίπου το 30 με 35% του πληθυσμού, τους Ορθόδοξους Ρωσόφωνους ή Ουκρανόφωνους της Βορειοκεντρικής Ουκρανίας, οι οποίοι έχουν Ουκρανική συνείδηση και οι οποίοι αποτελούν το 50 με 55 % του πληθυσμού και τους Ουκρανόφωνους Ρουθίνους της Δυτικής Ουκρανίας (Γαλικίας) οι οποίοι είναι Ουκρανοί εθνικιστές.
Μετά την ανεξαρτησία της Ουκρανίας το 1991, αναπτύχθηκε μια μεγάλη αντιπαλότητα μεταξύ Ρωσόφωνων της Ανατολικής Ουκρανίας και Ουνιτών της Δυτικής Ουκρανίας, οι οποίοι εναλλάσσονταν μεταξύ τους στην Κυβέρνηση ανάλογα με το ποιον υποστήριζαν οι Ορθόδοξοι κυρίως Ουκρανοί της Βορειοκεντρικής Ουκρανίας.
Μετά το 2010 οι Ορθόδοξοι Ουκρανοί ταυτίστηκαν με τους Ουνίτες Ουκρανούς στο ζήτημα της Ουκρανικής ταυτότητας και αντιπαρατέθηκαν ανοιχτά με τους Ρωσόφωνους της Ανατολικής Ουκρανίας ανατρέποντας το 2015 τον φιλορώσο Πρόεδρο Viktor Yanukovych. Σε αντίδραση οι Pωσόφωνοι της Ανατολικής Ουκρανίας εξεγέρθηκαν με την υποστήριξη των Ρώσων και ανακήρυξαν τη λεγόμενη Λαϊκή δημοκρατία του Ντονμπάς, η οποία έκτοτε είναι σε εμφύλιο πόλεμο με το Ουκρανικό κράτος. Υπάρχουν βάσιμες υπόνοιες ότι στόχευση των Ρωσόφωνων είναι η ενοποίηση των περιοχών τους και η ανακήρυξή τους σε ομόσπονδο κρατίδιο με την ονομασία Novorossiya, δηλαδή Νέα Ρωσία και εν ευθέτω χρόνω η ενσωμάτωση με το Ρωσικό κράτος.
Στις αρχές του 2021 ο πόλεμος ο οποίος από το 2017 βρισκόταν σε ύφεση αναζωπυρώθηκε με αποτέλεσμα να απειλείται με ανάφλεξη ολόκληρη η περιοχή, δεδομένου ότι η Τουρκία και το NATO παίρνουν ανοιχτά το μέρος της Ουκρανικής Κυβέρνησης, ενώ από την άλλη πλευρά η Ρωσία δεν πρόκειται να δεχθεί οποιαδήποτε μεταβολή των γεωστρατηγικών συσχετισμών σε βάρος της, στον χώρο της πρώην Σοβιετικής Ένωσης τον οποίο θεωρεί ζωτικό της χώρο.
* Δικηγόρος – Δημοσιογράφος
