Ο ΒΑΡΟΝΟΣ EMPAIN ΚΑΙ Η ΚΑΪΡΙΝΗ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ
Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ
Η Ηλιούπολη, το όμορφο αυτό προάστιο του Καΐρου, δημιουργήθηκε από το Βαρόνο Edouard Empain στα 1906-1907, αφού μετέτρεψε 2.500 εκτάρια ερήμου σε μια κηπούπολη γάλλο-αραβικού στυλ, η οποία ήταν γνωστή και ως ¨Η Όαση¨. Έτσι τουλάχιστον την περιέγραφαν οι Βέλγοι που συμμετείχαν στην Cairo Electric Railways & Heliopolis Oases Company. Από την εποχή δε αυτή, χρονολογείται και η εγκατάσταση τον Ελλήνων εκεί. Έτσι, στο ηλιόλουστο αυτό προάστιο το 1914 κτίστηκε ο ναός της Θεοτόκου ή της Εις Αίγυπτον Φυγής και στις 27/12/1925 ιδρύθηκε η Ελληνική Κοινότητας Ηλιουπόλεως.
Ο Edouart Louis Joseph, Baron Empain είχε γεννηθεί στο Βέλγιο το 1852 και ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του στην Société métallurgique και κατόπιν ασχολήθηκε με κατασκευές διαφόρων σιδηροδρομικών δικτύων στη Γαλλία, μεταξύ των οποίων και το μετρό του Παρισιού. Το 1881 ίδρυσε την τράπεζα Banque Empain, η οποία εξελίχθηκε στην Banque Industrielle Belge. Ο όμιλος των εταιριών του επεκτάθηκε σε μεγάλο βαθμό τη δεκαετία του 1890 με την κατασκευή ηλεκτρικών γραμμών τραμ σε Ευρώπη, Κίνα, Βελγικό Κονγκό και Κάιρο, ενώ δημιούργησε και εταιρείες παραγωγής και εκμετάλλευσης ηλεκτρικής ενέργειας.
Στην Αίγυπτο πήγε το 1904 για να διασώσει ένα έργο που είχε αναλάβει η εταιρία του S.A. des Chemins de Fer de la Basse-Egypte και συγκεκριμένα την κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής Μανσούρας-Ματαρίας. Το 1906 ίδρυσε την Cairo Electric Railways & Heliopolis Oases Company, η οποία σε χαμηλή τιμή αγόρασε από την αιγυπτιακή κυβέρνηση 25 τ.χλμ. ερήμου στα βορειοανατολικά του Καΐρου. Εκεί, 10 χλμ. από την αιγυπτιακή πρωτεύουσα, άρχισε να κατασκευάζεται η νέα πόλη της Ηλιούπολης, μια πόλη πολυτέλειας και αναψυχής, με μεγάλες λεωφόρους και σύγχρονες υποδομές για την εποχή – νερό, αποχέτευση, ηλεκτρικό ρεύμα, γήπεδα γκολφ, πάρκα, κολυμβητήρια, κ.ά. – ενώ παράλληλα κτίστηκαν φημισμένα ξενοδοχεία όπως τα Heliopolis Palace και Heliopolis House. Επιπλέον, υπήρχαν προς ενοικίαση βίλες, πολυκατοικίες και διαμερίσματα για όλες τις κοινωνικές τάξεις και για όλα τα βαλάντια.
Χαρακτηριστική είναι η διαφήμιση στην καϊρινή εφημερίδα ¨Φως¨ του 1929 με τίτλο ¨Κατοικήσατε εις την Ηλιούπολη¨, όπου αναφέρονται τα εξής : ¨Αεροθεραπεία επί των συνόρων της Ερήμου. Το υγιεινότερον μέρος της Αιγύπτου. Ούτε σκόνη, ούτε κώνωπες, το παν με υπονόμους. Ταχεία συγκοινωνία μετά του Καΐρου. Όλα τα σπορ. Η Εταιρία Ηλιουπόλεως διαθέτει διαμερίσματα και επαύλεις από 3-7 δωματίων, τα οποία ενοικιάζει υπό συμφέροντας όρους : Ενοίκια ποικίλλονται από Λιρών Αιγ. 3 μέχρι Λιρ. Αιγ. 17. Πληροφορίαι στην έδρα της Εταιρίας στην Ηλιούπολη, Λεωφόρος Αμπάς 28 και στο Κάιρο, στην οδό Μαγράμπι 7 στο ήδη κατεχόμενον υπό της Παρί Μιτουέλ οίκημα¨.
Πέντε χρόνια νωρίτερα, στα 1924, διαφημίζεται η ¨Δεξαμενή Κολυμβήματος Ηλιουπόλεως : Ανοικτή καθ΄ εκάστην δια τας Κυρίας και Κυρίους, από την 5μ.μ. μέχρι 10μ.μ. Όλα τα μετρό σταματούν εις την θύραν. 140 καμπίναι. Κήπος δια το τέιον. Κυλικείον. Γυμναστική¨.
Στην Ηλιούπολη και επί τη Λεωφόρο Ανακτόρων ο Empain έκτισε στα 1911 την περίφημη έπαυλη του, γνωστή ως Palais Hindu, αφού ο σχεδιασμός της από το Γάλλο αρχιτέκτονα Alexandre Marcel ήταν εμπνευσμένος από το Angkor Wat της Καμπότζης και άλλους ινδουιστικούς ναούς. Παράλληλα, βοήθησε τη Βελγική Κυβέρνηση να αποκτήσει αιγυπτιακές αρχαιότητες για το Βασιλικό Μουσείο των Βρυξελλών του οποίου ήταν ευεργέτης, ενώ το 1907 έλαβε τον τίτλο του Βαρόνου και κατά το Α΄π.π. το βαθμό του στρατηγού, διευθύνοντας την εξοπλιστική παραγωγή σε Παρίσι και Χάβρη για το βελγικό στρατό.
Ο Στρατηγός Βαρόνος Empain, επίτιμος υπασπιστής του Βασιλέως του Βελγίου, τιμημένος με παράσημα και διακρίσεις από το Βέλγιο, την Αίγυπτο, την Ισπανία, την Αγγλία και τη Γαλλία, και Πρόεδρος του Δ.Σ. της Cairo Electric Railways & Heliopolis Oases Company πέθανε το 1929 στο Βέλγιο, αλλά ενταφιάστηκε στη Μητρόπολη της Ηλιούπολης (Basilique Notre-Dame), με την κηδεία του να πραγματοποιείται στις 17/2/1930 και να περιγράφεται την επομένη στις αιγυπτιώτικες εφημερίδες ως εξής :
¨Επιβλητική εγένετο χθες εν Ηλιουπόλει η κηδεία του στρατηγού Βαρώνου Αμπαίν. Οι προσκεκλημένοι είχον συγκεντρωθή την 10ην πρωϊνήν εις την Έπαυλιν Χιντού, οπόθεν εξεκίνησεν η εκφορά. Τας ταινίας ανείχον ο Άδλη πασσάς, ο Ζίουερ πασσάς, ο Νως βέης και Λεόν Ρολέν. Το πένθος ήγον οι δύο Βαρώνοι Αμπαίν, ο εις των οποίων έφερε στρατιωτικήν στολήν. Είποντο ο κ. Πεσέ Γενικός Διευθυντής της Εταιρίας Ηλιουπόλεως, ο συνταγματάρχης Σαμπώ και το ανώτερον προσωπικόν της Εταιρίας. Παρηκολούθησαν την κηδείαν ο Ναχάς πασσάς, οι υπουργοί των Στρατιωτικών και Δημοσίων Έργων, πρώην πρωθυπουργοί και υπουργοί, το Διπλωματικόν και Προξενικόν Σώμα, οι Διευθυνταί Τραπεζών, Εταιριών και οι σημαίνοντες των διαφόρων ξένων παροικιών. Η πομπή κατηυθύνθη εις τον Καθεδρικόν ναόν της Ηλιουπόλεως, όπου εψάλη η νεκρώσιμος ακολουθία χοροστατούντος του Αποστολικού Επιτρόπου του Δέλτα, Σεβ. Ζιράρ. Η ακολουθία διήρκεσεν επί ώραν, μετά την λήξιν της οποίας η Βαρωνίς Αμπαίν, η θυγάτηρ της και οι δύο Βαρώνοι υιοί της εδέχθησαν τα συλληπητήρια των επισήμων, προς α συνενούμεν και τα ημέτερα¨.
[Στις φώτο ο Βαρόνος Empain και το Palais Hindu του]
