Επίκαιρη Ερώτηση Α. Καζαμία προς τον Υφυπουργό Γ. Κώτσηρα που αφορά τον Απόδημο Ελληνισμό
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος): Συνεχίζουμε με την τέταρτη με αριθμό 204/15-11-2024 επίκαιρη ερώτηση δεύτερου κύκλου του Βουλευτή Επικρατείας της Κ.Ο. «ΠΛΕΥΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ» κ. Αλέξανδρου Καζαμία προς τον Υπουργό Εξωτερικών με θέμα: «Η εκ νέου δημοσιοποίηση του «Στρατηγικού Σχεδίου για τον Απόδημο Ελληνισμό, 2024 – 2027» από τον Πρωθυπουργό και το Υπουργείο Εξωτερικών». Ελάτε, κύριε συνάδελφε, έχετε τον λόγο για δύο λεπτά.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΖΑΜΙΑΣ: Κύριε Υφυπουργέ, την περασμένη Τετάρτη 6 Νοεμβρίου παρουσιάστηκε από τον Πρωθυπουργό στο Υπουργείο Εξωτερικών και με δική σας συμμετοχή και του Υπουργού Εξωτερικών σε ειδική τελετή το Στρατηγικό Σχέδιο για τον Απόδημο Ελληνισμό 2024 – 2027. Η παρουσίαση αυτού του σχεδίου ξεκίνησε στις αρχές του χρόνου. Ανακοινώθηκε αρχικά ότι θα βγει σε διαβούλευση τον Ιανουάριο. Τελικά, βγήκε σε διαβούλευση τον Φεβρουάριο. Κατόπιν το σχέδιο αυτό βγήκε και σε δεύτερη διαβούλευση, παρουσιάστηκε ξανά σε δεύτερη εκδοχή. Η τελετή η οποία έλαβε χώρα στο Υπουργείο Εξωτερικών πριν από μερικές μέρες παρουσίασε τουλάχιστον αυτό που νομίζουμε ότι είναι μια τρίτη εκδοχή, ενδεχομένως να υπάρχει και τέταρτη εκδοχή του σχεδίου. Συνέπεια όμως των παραπάνω, κύριε Υφυπουργέ, είναι το γεγονός ότι το Στρατηγικό Σχέδιο για τον Απόδημο Ελληνισμό έχει περίπου καθυστερήσει έναν χρόνο σε διαδικασίες αλλεπάλληλης διαβούλευσης.
Η Πλεύση Ελευθερίας, έθεσε για πρώτη φορά το θέμα σε επίκαιρη ερώτηση που σας έκανα στις αρχές του έτους, τον Ιανουάριο, σχετικά με το θέμα αυτό. Τον περασμένο Μάρτιο η Πλεύση Ελευθερίας ήταν το μόνο κόμμα το οποίο κατέθεσε πλήρη σχολιασμό σε όλες τις πτυχές του Στρατηγικού Σχεδίου για τον Απόδημο Ελληνισμό. Ωστόσο, δεν λάβαμε καμμία αναγνώριση της λήψης των σχολίων αυτών. Επίσης δεν υπήρξε καμμία προσπάθεια εκ μέρους του Υπουργείου να συζητηθεί στη διάρκεια αυτού του χρόνου το Στρατηγικό Σχέδιο για τον Απόδημο Ελληνισμό στην επιτροπή της Βουλής για τον Ελληνισμό της Διασποράς παρά το γεγονός ότι η Πλεύση Ελευθερίας και εγώ, προσωπικά, ως Βουλευτής από την ελληνική διασπορά το ζητήσαμε κατ’ επανάληψη.
Οι δύο ερωτήσεις που έχω να σας κάνω, κατ’ αρχάς είναι: Γιατί καθυστέρησε τόσο πολύ αυτό το σχέδιο μέχρις ότου να ολοκληρωθεί η διαδικασία διαβούλευσης και γιατί δεν έχει συζητηθεί μέχρι τώρα στην επιτροπή της Βουλής για τον Ελληνισμό της Διασποράς. Το δεύτερο ερώτημά μου είναι πιο ουσιαστικό. Το στρατηγικό σχέδιο δεν προβλέπει σαφές χρονοδιάγραμμα όσον αφορά την επαναλειτουργία του Συμβουλίου Απόδημου Ελληνισμού, που υπήρξε ο θεμελιακός θεσμός τις προηγούμενες δεκαετίες συνάντησης ανάμεσα σε εκπροσώπους της ελληνικής διασποράς και την ελληνική Κυβέρνηση, αλλά και φορείς μέσα από τον ελλαδικό χώρο παρά το γεγονός αυτό, ότι το άρθρο 108 του Συντάγματος λέει ρητά πως πρέπει να λειτουργεί το Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού και ότι ο θεσμός αυτός είναι αξονικός στις σχέσεις της Ελλάδας με τον Απόδημο Ελληνισμό. Θα μπορούσατε να μας διευκρινίσετε γιατί δεν υπάρχει σαφής μνεία στο στρατηγικό σχέδιο για την επαναλειτουργία του Συμβουλίου Απόδημου Ελληνισμού; Ευχαριστώ.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος): Κύριε Υπουργέ, έχετε τον λόγο.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΩΤΣΗΡΑΣ (Υφυπουργός Εξωτερικών): Κύριε συνάδελφε, κύριε Καζαμία, κατ’ αρχάς θέλω να σας ευχαριστήσω για την ερώτηση και θέλω να ευχαριστήσω και για τη διαρκή, οφείλω να αναγνωρίσω, και συνεπή παρουσία σας και προσωπικά στο θέμα των θεμάτων που αφορούν στον Απόδημο Ελληνισμό.
Πράγματι το στρατηγικό σχέδιο του Υπουργείου Εξωτερικών για το 2024 – 2027 είναι η πρώτη φορά που η ελληνική πολιτεία συντάσσει ένα στρατηγικό πλάνο το οποίο είναι συντεταγμένο, οριζόντιο, με πολλές δράσεις, που αφορά στον Απόδημο Ελληνισμό. Γνωρίζετε ότι αυτή η πολιτική της Κυβέρνησης και δη του Υπουργείου Εξωτερικών ξεπερνάει τυχόν κομματικές αντιπαραθέσεις, διότι είναι ένα θέμα εθνικό και γι’ αυτόν τον λόγο μάλιστα έχει και μια διάρκεια τετραετή, προκειμένου να μπορέσει να θέσει σε εφαρμογή πολιτικές ολιστικές για τον Απόδημο Ελληνισμό.
Επαναλαμβάνω ότι ο στόχος του στρατηγικού μας σχεδίου είναι να υπηρετήσει καλύτερα δίκτυα και δομές της Ομογένειας, καλύτερη συνεργασία με την ελληνική Διασπορά, τη διατήρηση των στοιχείων ελληνικότητας της γλώσσας, της ιστορίας, της παράδοσης, του πολιτισμού της ελληνικής Διασποράς, τη στήριξη των εκκλησιαστικών δομών, τη δεδομένη και αναγκαία βελτίωση και αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών από τις προξενικές αρχές, αλλά και την ενίσχυση διμερών και πολυμερών σχημάτων.
Οφείλω να αναγνωρίσω ότι η Πλεύση Ελευθερίας και εσείς με τη συμμετοχή σας στην Επιτροπή του Ελληνισμού της Διασποράς είστε το ένα κόμμα το οποίο κατέθεσε προτάσεις, αλλά σε αυτό που αναφέρετε, ότι δεν έχει γίνει συζήτηση στην επιτροπή, υπενθυμίζω ότι τη μέρα που τέθηκε σε διαβούλευση το πρώτο σχέδιο, οι βασικοί άξονες, του στρατηγικού σχεδίου για τον Απόδημο Ελληνισμό την ίδια μέρα βρισκόμουν ο ίδιος στην επιτροπή και παρουσίασα τους βασικούς στρατηγικούς άξονες.
Και πράγματι καταθέσατε προτάσεις από τις οποίες -για να σας το πω και δημοσίως- ένα κομμάτι υιοθετήθηκε από το στρατηγικό σχέδιο. Εγώ θα ήθελα και ενώπιον του Σώματος να αναφερθώ και στο κομμάτι που αφορά τις πρωτοβουλίες που αναφέρατε για αξιοποίηση ταλέντων του ανθρώπινου δυναμικού της Διασποράς σε τομείς όπως η οικονομική ανάπτυξη, στη διευκρίνιση που θέλατε για το παγκόσμιο φόρουμ ώστε να διευκρινίζεται πότε γίνεται, στη στήριξη των ομογενειακών μέσων, πλην των social media που αναφερόταν και που προβλέπεται ρητά στο στρατηγικό σχέδιο για την παραγωγή υλικού οπτικοακουστικών έργων για τους Έλληνες της Διασποράς, γνωστοποίηση και ευαισθητοποίηση επί θεμάτων που τους απασχολούν, αξιοποίηση του ρόλου της ΕΡΤ, του ΑΠΕ, αλλά και του Καναλιού της Βουλής ως μέσων πρωτογενούς πληροφόρησης.
Εμείς θέλαμε να κάνουμε μια σοβαρή διαβούλευση, όπως έγινε σε πολλά στάδια. Και ας μην ξεχνάμε ότι πολλές από τις δράσεις τις οποίες προβλέπει το στρατηγικό σχέδιο ήδη εφαρμόζονται. Φέρνω ως παράδειγμα τις προξενικές υπηρεσίες στις οποίες αναφερθήκατε και το είχατε τονίσει και στις προτάσεις που είχατε καταθέσει. Ήδη ψηφίστηκε πριν δεκαπέντε ημέρες περίπου από την ελληνική Βουλή διάταξη που διευκολύνει νομικά την ψηφιακή αίτηση για διαβατήρια, το οποίο προβλέπεται στο στρατηγικό σχέδιο. Συνεπώς δεν σημαίνει ότι κωλυσιεργεί η Κυβέρνηση και το Υπουργείο Εξωτερικών στο να εφαρμόσει δράσεις οι οποίες ήδη προβλέπονται και είναι αυτονόητες, επειδή δημοσιεύτηκε το τελικό τους στάδιο.
Καταλήγω στην πρωτολογία μου -για να μην φάω άλλον χρόνο, θα σας απαντήσω και στη δευτερολογία μου για το υπόλοιπο ζήτημα που θέσατε- ότι εμείς κάναμε μια εκτενή διαβούλευση, η οποία έπρεπε να γίνει σε όλα τα στάδια και με τα κόμματα μέσω της επιτροπής και με τους ομογενειακούς φορείς και παρουσιάστηκε πράγματι πριν είκοσι ημέρες το τελικό σχέδιο το οποίο οριστικοποιήθηκε. Το ξαναλέω ότι εμείς καλωσορίζουμε προτάσεις όπως οι δικές σας και αυτό φάνηκε ότι συμπεριελήφθησαν και στο σχέδιο που παρουσιάστηκε.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος): Ορίστε, κύριε συνάδελφε, έχετε τον λόγο.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΖΑΜΙΑΣ: Κύριε Υφυπουργέ, κατ’ αρχάς να αναγνωρίσω και εγώ με τη σειρά μου ότι το στρατηγικό σχέδιο για τον Απόδημο Ελληνισμό πράγματι είναι μια πρωτοβουλία που χρειαζόταν και που δεν την είχαμε δει για πολλά χρόνια. Χρειάζεται ένα τέτοιο ολιστικό σχέδιο για τον Ελληνισμό της Διασποράς και στα σχόλια που έκανε η Πλεύση Ελευθερίας σχετικά με το σχέδιο αναγνώρισε -μιας και αναγνωρίσατε και εσείς τη δική μου συμβολή στη συζήτηση αυτή- ότι η προσέγγιση στη γενική σύλληψη είναι ένα θετικό βήμα για τη βελτίωση και αναβάθμιση των σχέσεων ανάμεσα στην Ελλάδα και στους Έλληνες της Διασποράς.
Ταυτόχρονα, όμως, και χωρίς να διέπομαι από στενό κομματικό πνεύμα αντιπαράθεσης, θα πρέπει να κάνω κάποιες κριτικές. Είναι γεγονός ότι το σχέδιο στην τελευταία του εκδοχή ενσωματώνει κάποιες από τις προτάσεις που η Πλεύση Ελευθερίας έκανε, τις αναγνωρίσαμε βλέποντας το κείμενο του σχεδίου, ωστόσο συνεχίζει η διαδικασία αυτή να διέπεται από κάποια σημαντικά προβλήματα.
Είναι γεγονός ότι ήρθατε στην Επιτροπή του Απόδημου Ελληνισμού τον περασμένο Φεβρουάριο, αν δεν κάνω λάθος, και αναφερθήκαμε στο σχέδιο, αλλά δεν κάναμε ειδική συνεδρίαση γι’ αυτό. Είναι έτσι κάπως οξύμωρο, δεδομένου ότι υπάρχει μια ειδική επιτροπή για τον Ελληνισμό της Διασποράς, να μην έχει γίνει μια συνεδρίαση αποκλειστικά γι’ αυτό το στρατηγικό σχέδιο, που ενδεχομένως το βλέπετε -και νομίζω καλώς- ως τη ναυαρχίδα της πολιτικής της Κυβέρνησης απέναντι στον Ελληνισμό της Διασποράς. Για τον λόγο αυτό θα ήθελα και από το Βήμα να ζητήσω να γίνει όσο το δυνατό γρηγορότερα μια τέτοια συζήτηση.
Υπάρχει, επίσης, ένα θέμα το οποίο μας απασχολεί. Είδαμε στον προϋπολογισμό τις δαπάνες του Υπουργείου Εξωτερικών και συγκεκριμένα τις δαπάνες για τον Ελληνισμό της Διασποράς. Αυτές είναι ισχνές. Μας ανησυχεί το γεγονός -και ήθελα και τη δική σας απάντηση ως προς αυτό- ότι ενώ έχουμε ένα σχέδιο με κάπως φιλόδοξους στόχους σε σχέση με το παρελθόν, ταυτόχρονα δεν υπάρχει χρηματοδότηση και τα κονδύλια τα οποία θα μπορούσαν να υποστηρίξουν την υλοποίηση αυτών των στόχων.
Επίσης, να πω ότι σχετικά με το ΣΑΕ δεν μου απαντήσατε. Υπάρχει ένας θεσμός που προβλέπεται στο στρατηγικό σχέδιο και ο οποίος αποκαλείται φόρουμ, αλλά αυτός φαίνεται πως λαμβάνει αρμοδιότητες οι οποίες παραδοσιακά στο παρελθόν ανήκαν στο Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού και η σχέση ανάμεσα σε αυτό το φόρουμ και το Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού αρχίζει να συγχέεται βάσει του σχεδίου που υιοθετήσατε τις περασμένες ημέρες. Η μία που γίνεται στο Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού είναι ότι προς το τέλος του σχεδίου, δηλαδή κάποια στιγμή μέχρι το 2027, θα προετοιμαστεί η διαδικασία για να επαναλειτουργήσει. Και αναρωτιόμαστε: Θέλετε να επαναλειτουργήσει το Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού ή το μεταθέτετε με αυτόν τον τρόπο στις ελληνικές καλένδες;
(Στο σημείο αυτό κτυπάει το κουδούνι λήξεως του χρόνου ομιλίας του κυρίου Βουλευτή)
Κύριε Πρόεδρε, θέλω μισό λεπτό για τις προξενικές αρχές.
Υπάρχει πράγματι σχετική ρύθμιση για να ψηφιοποιηθούν κάποιες διαδικασίες, αλλά ο Πρωθυπουργός στην ανακοίνωση του στρατηγικού σχεδίου τις προηγούμενες μέρες αναφέρθηκε συγκεκριμένα για τις προξενικές αρχές και είπε κάτι το οποίο λέμε εμείς, ότι στη δική του σκέψη οι προξενικές αρχές για τους απόδημους Έλληνες είναι ταυτισμένες με μία λέξη, «ταλαιπωρία», κι εμείς συμφωνούμε απόλυτα.
Και σας ρωτώ και τώρα, όπως είχα κάνει στο παρελθόν, αναφορικά με το ζήτημα αυτό: Πρόκειται να αναβαθμίσετε τις υπηρεσίες με το ανθρώπινο δυναμικό ή θα μείνετε μόνο στην ψηφιακή τροποποίηση των διαδικασιών; Θεωρούμε ότι πρέπει οι υπηρεσίες από το προσωπικό των προξενείων να αναβαθμιστούν σημαντικά, διότι οι απόδημοι Έλληνες ταλαιπωρούνται πραγματικά από αυτές.
Ευχαριστώ.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος): Ευχαριστούμε.
Ορίστε, κύριε Υπουργέ, έχετε τρία λεπτά και παρακαλώ να είστε εντός του χρόνου σας.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΩΤΣΗΡΑΣ (Υφυπουργός Εξωτερικών): Ευχαριστώ πολύ κύριε Πρόεδρε. Θα προσπαθήσω, γιατί ήταν πολλά τα θέματα που τέθηκαν.
Πρώτον, να διευκρινίσουμε ότι η Κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη έχει αποδείξει εμπράκτως το ενδιαφέρον της για τα θέματα των Ελλήνων της Διασποράς. Ήταν η άρση των περιορισμών για την ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού, ήταν επιστολική ψήφος και δεν μένουμε σε αυτό. Γι’ αυτόν τον λόγο υπήρξε η ανάγκη η οποία τέθηκε για να υπάρξει για πρώτη φορά ένα σοβαρό στρατηγικό σχέδιο το οποίο περιλαμβάνει πράγματι άνω των εκατόν είκοσι περίπου δράσεων σε πάρα πολλούς τομείς, για τη νέα μορφή διασποράς, για τη γενιά του brain drain, για τους πολίτες οι οποίοι τις προηγούμενες δεκαετίες βρέθηκαν σε χώρες του εξωτερικού, για τη βελτίωση των προξενικών υπηρεσιών.
Πράγματι, το θέμα των προξενικών υπηρεσιών είναι σοβαρό ζήτημα και γι’ αυτόν τον λόγο γίνονται τρεις τομές: Πρώτον, μεγαλύτερη ψηφιοποίηση των υφιστάμενων διαδικασιών, που ήδη έχει ξεκινήσει και είχαμε την ευκαιρία να το ξανασυζητήσουμε στο παρελθόν. Καλύτερη στελέχωση των αρχών μας, όπου ήδη έχουν προβλεφθεί άνω των εκατό θέσεων για το επόμενο έτος, ώστε να υπάρξουν υπάλληλοι περαιτέρω ώστε να αναβαθμίσουν και το κομμάτι της ανθρώπινης παρουσίας, που είναι σημαντικό εξίσου με την ψηφιοποίηση. Και επίσης, νομοθετικές ρυθμίσεις ώστε να υπάρξει απεμπλοκή από νομικά ζητήματα που είχαν πρόβλημα, όπως η διάταξη που σας ανέφερα για τα διαβατήρια που ψηφίστηκε προ περίπου είκοσι ημερών από την ελληνική Βουλή, ώστε να έχουμε ένα πλαίσιο πιο φιλικό για τον Έλληνα του εξωτερικού.
Επίσης, στο κομμάτι που αναφερθήκατε για την αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή, ξαναλέω ότι τη μέρα που τέθηκαν σε διαβούλευση οι βασικοί άξονες του στρατηγικού σχεδίου ήμουν εκείνη τη μέρα στη Βουλή και το μόνο κόμμα που κατέθεσε προτάσεις πράγματι ήταν η Πλεύση Ελευθερίας. Αύριο, όπως ξέρετε, έχουμε συνεδρίαση η οποία θα αναλύσει τις πολιτικές του Υπουργείου Εξωτερικών για τον Απόδημο Ελληνισμό με κύριο προφανώς αντικείμενο το στρατηγικό σχέδιο το οποίο παρουσιάστηκε.
Όλο αυτό το διάστημα είχαμε μια πολύ μεγάλη διαβούλευση όπου όποιος ήθελε μπορούσε να καταθέσει προτάσεις και ελήφθησαν υπ’ όψιν αποδεδειγμένα όποιες προτάσεις κατέληξαν σε εμάς.
Σε ό,τι αφορά στο φόρουμ και στο ΣΑΕ που αναφερθήκατε, δεν έχουν καμμία σχέση προφανώς. Είναι άλλο το ένα, άλλο το άλλο και γι’ αυτόν τον λόγο έχουν και τελείως διαφορετική αναφορά στο στρατηγικό σχέδιο. Το φόρουμ είναι μια άλλη διαδικασία που θέλουμε να την κάνουμε συμμετοχικά ώστε να υπάρξει εκπροσώπηση και να υπάρξει συζήτηση σε πιο άτυπο επίπεδο προφανώς από ό,τι το ΣΑΕ το οποίο έχει νομοθετική κατοχύρωση.
Σε ό,τι αφορά το Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού, ξέρετε ότι υπάρχει μία νομοθετική πρόβλεψη. Εμείς το συμπεριλαμβάνουμε ρητά στο στρατηγικό σχέδιο, οπότε είναι προφανές ότι βούλησή μας είναι να υπάρξει ενεργοποίησή του, αλλά θα πρέπει να γίνει με τρόπο που θα έχει σοβαρή νομοθετική διοικητική και κοινοβουλευτική ροή, διότι εδώ πέρα ξέρετε ότι η διάταξη έχει πολλά στάδια τα οποία πρέπει να εφαρμοστούν.
Εμάς μας ενδιαφέρει, κύριε Καζαμία, να υπάρξει μια σοβαρή αντιπροσώπευση των Ελλήνων του εξωτερικού, όχι μόνο τυπικογενής. Μας ενδιαφέρει να υπάρξει μια σοβαρή εκπροσώπηση και γι’ αυτόν τον λόγο έχουμε ενεργοποιήσει όλα τα εργαλεία που έχουμε διαθέσιμα -μεταξύ αυτών και το ΣΑΕ-, ώστε να υπάρξει πραγματική φωνή όλων. Είναι και το φόρουμ που προβλέπεται και η ξεχωριστή πρόβλεψη για τους νέους της Διασποράς και το ΣΑΕ και το κομμάτι των εκλογών και της ψήφου των Ελλήνων εξωτερικού, είναι βασικά κομμάτια μέσω των οποίων μπορούν να εκφράζονται οι Έλληνες του εξωτερικού.
Συνεπώς θα έχουμε την ευκαιρία και στην αρμόδια επιτροπή αύριο πιο εκτενώς να συζητήσουμε για τις προβλέψεις. Πάντως εγώ αυτό που θέλω να κρατήσετε είναι ότι είναι ένα σχέδιο συγκροτημένο, συντεταγμένο με σοβαρή στοχοθεσία, με νέες δράσεις, με ενίσχυση και πρόβλεψη επίλυσης των πραγματικών προβλημάτων για τους Έλληνες της Διασποράς.
Είμαστε εδώ, ώστε οποιαδήποτε πρόταση υπάρξει και στο μέλλον να την υιοθετήσουμε, διότι το στρατηγικό σχέδιο δεν είναι το ιερό ευαγγέλιο των πολιτικών. Προφανώς μπορούμε να το προσαρμόζουμε με βάση τα ετήσια σχέδια που έχουν τα Υπουργεία κάθε χρόνο.
Καλοδεχούμενη, λοιπόν, οποιαδήποτε πρόταση. Όπως έχουμε αποδείξει, το κάνουμε διότι τα θέματα του Ελληνισμού της Διασποράς, είναι θέματα τα οποία έχουν οικουμενικό, εθνικό χαρακτήρα και όχι κομματικό.
Σας ευχαριστώ πολύ.
