“Το τέλος της Αισθητικής;” : συνέντευξη με τον Dr. Δημοσθένη Δαββέτα
Μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη έδωσε στη συνεργάτιδα μας δημοσιογράφο McS Βίκυ Τσιανίκα , ο Dr. Δημοσθένης Δαββέτας Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης, ποιητής, εικαστικός ,γεωπολιτιστικός αναλυτής. ΟSEPH BEUYS
Β.Τ «Kύριε Δαββέτα πως γεννήθηκε το βιβλίο ” Το τέλος της Αισθητικής; “. Και γιατί υπάρχει το ερωτηματικό;»
Δ.Δ. «Το βιβλίο αυτό γεννήθηκε από την ανάγκη ν’ απαντηθούν βασικά ερωτήματα νέων φοιτητών αλλά και ανθρώπων γύρω μου. Πολλοί αναρτιόντουσαν για το τι είναι η μοντέρνα Τέχνη, η σύγχρονη αλλά και για το τι είναι αισθητική. Ένοιωσα λοιπόν την ανάγκη να καταθέσω την δική μου μάτια σε αυτά τα ερωτήματα. Πρόκειται για μια βιωματική καταρχήν ματιά. Δηλαδή όσα αναφέρονται είναι βιωματικό προϊόν. Τα έζησα σε πρώτο πρόσωπο γνώρισα προσωπικά και συνεργάστηκα με καλλιτέχνες όπως οι Γουορχωλ, Μπασκια, Μαρίνα Αμπραμοβιτς, Γιοζεφ Μποις, Κούνελος, Τάκης, Κηθ Χαρινγκ κλπ.
Συνεπώς οι αναφορές μου σε πρόσωπα και κινήματα Τέχνης είναι προϊόν εμπειρίας μου.
Έπειτα τα βιωματικά έπρεπε να δοθούν με τα εννοιολογικά και τα ιστορικά στοιχεία της Τέχνης. Και το έκανα προσέχοντας την γλώσσα που χρησιμοποίησα. Έπρεπε ναναι ένα βιβλίο απόλυτα κατανοητό από όλους κι όχι μόνο από τους ειδικούς. Πάντα με ενδιέφερε να γράφω απλά, κατανοητά, δίχως να εκθέσω των ιστορικών εννοιών. Και το έκανα.
Όσο για το ερωτηματικό που με ρωτάτε, αυτό οφείλεται στο ότι θέλω περισσότερο να μιλήσω για το υπαρξιακό πρόβλημα της Αισθητικής σε σχέση με την Τεχνητή Νοημοσύνη και τι οφέλη η κινδύνους μπορεί να επιφέρει η σχέση αυτή. Άρα το ερωτηματικό είναι κάτι το μη-καταφατικό κάτι που θέτει ουσιαστικά, υπαρξιακά ερωτήματα σήμερα.
Β.Τ «Το βιβλίο έχει υπότιτλο “Τεχνομηδενισμός και σύγχρονη τεχνη”. Είναι δικός σας όρος νομίζω το “τεχνομηδενισμος”. Και γιατί;»
Δ.Δ. «Ναι ο όρος είναι δικός μου. Στο βιβλίο μιλώ για την απόπειρα μηδενισμού της Τέχνης,τα ην απογύμνωσης της από το νόημα, ώστε να γίνει ντεκόρ, κακό κιτς, μια τέχνη μηδενίστηκε, κάτι που είναι αντίθετο με τον αρχικό προορισμό της όπως μας τον έδωσε ο Πλάτωνας, ως έργο δηλαδή που έχει νου κι εκλείψει μέσα του Ομορφιά, Καλοσύνη, Αλήθεια.
Υπάρχει μια συνειδητή από κάποιους ολιγαρχικά οικονομικούς κύκλους για συστηματική τάση μηδενισμού της Τέχνης.
Αυτό αναλύω κι αυτό είναι ο όρος Τεχνομηδενισμός του υπότιτλου.
Β.Τ. «Το βιβλίο σας είναι χωρισμένο σε δύο μέρη.»
Δ.Δ «Ναι. Χώρισα το βιβλίο σε δύο μέρη.
Στο πρώτο γίνεται λόγος για Τέχνη και συχνά συγκεκριμένα για την εικαστική Τέχνη, ενώ στο δεύτερο αναλύεται η έννοια της αισθητικής και πως αυτή εφαρμόζεται κι επηρεάζει την πολιτική, την οικονομία κι άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες.
Προσπάθησα να εξηγήσω τις διαφορές Μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης μιας και διαπίστωνα γύρω μου ότι υπήρχε σύγχυση γύρω από την διάκριση των δύο όρων οι οποίοι συχνά μπερδεύονταν. Άλλοι μιλούσαν για Μοντέρνα Τέχνη κι εννοούσαν Σύγχρονη κι αντιστρόφως.
Επίσης έκανα αναφορά στα κινήματα που καθόρισαν αυτό που ονομάζουμε Σύγχρονη εικαστική Τέχνη. Αλλά και σε κορυφαίους δημιουργούς της όπως οι Μπαζελιτς, Κιφερ ,Τουομπλυ κλπ.
Β.Τ. «Και στο δεύτερο μέρος του βιβλίου;»
Δ.Δ. «Στο δεύτερο μέρος ασχολήθηκα κυρίως με ζητήματα που αφορούν την σχέση της Αισθητικής ( της φιλοσοφίας του Ωραίου) με την καθημερινή μας ζωή. Δηλαδή με την Πολιτική, με τα οικονομικά προβλήματα, με τις Αγορές αλλά και με την Τεχνητή Νοημοσύνη. Προσπάθησα να θέσω μέσω ερωτημάτων τους κινδύνους που μπορεί να υπάρξουν μεταξύ Ανθρώπων και Τεχνολογίας, μεταξύ Φύσης και Τεχνικής.
Στην εποχή της Τεχνικής κυριαρχίας και της αποδόμηση που ζούμε, στην εποχή μιας βίαιης παγκοσμιοποίησης ,ποια είναι η θέση του έρωτα της φιλίας, της φιλοσοφίας της Τέχνης, του στοχασμού;
Μπορεί κάποιος να ζήσει ισορροπημένα τον καιρό όπου όλα τείνουν αποκτήσουν Τεχνική οντότητα; Ο Άνθρωπος θ’ αντικατασταθεί από τα ρομπότ η θα συνυπάρξει μαζί τους; Έννοιες όπως Ιστορία, Πολιτισμός, Πολιτική, οικογένεια, θρησκεία, έχουν θέση και ποια στην Τεχνολογική μετάλλαξη των κοινωνιών;
Αυτά είναι σε γενικές γραμμές τα βασικά ζητήματα που πραγματεύομαι στο βιβλίο μου . Ο όρος Τεχνομηδενισμος ,ένας δικός μου νεολογισμός ,είναι μια διαπίστωση των συνεπειών της μετατροπής της Τέχνης σε Τεχνική; Τις απαντήσεις θα τις βρείτε στο βιβλίο.
Καλή ανάγνωση.
ΔΙΕΥΚΡΙΝΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΔΗΜΟΣΘΕΝΗ ΔΑΒΒΕΤΑ
«Προφανώς. οι περισσότεροι, από όσους γνωρίζουν για τον Beuys και την τεράστια αξία του, μιλούν για το έργο του το τόσο καθοριστικό και πολυδιάστατο. Όμως ελάχιστοι ως κανένας γνωρίζουν το πως ήταν στην ζωή του, στην καθημερινότητα του.
Εγώ τον γνώρισα καλά προσωπικά. Συνεργάστηκα μαζί του. Υπήρξαμε φίλοι. Οπότε θεωρώ αναγκαίο να πλαισιωσω την ανάλυση μου για το έργο του με πληροφορίες για την προσωπικότητα του. Φωτίζει την εικόνα του. Άλλωστε έργο και ζωή ήταν άμεσα συνδεδεμένα στην περίπτωση του.
2.
Το ότι ζούσε και συμπεριφερόταν όπως οι θεωρίες του και οι απόψεις του για την τέχνη. Ο Joseph Beuys ήταν ο ίδιος ένα ζωντανό γλυπτό, ένα living sculpture, όπως και η θεωρία του περί τέχνης που πρεσβεύει. Ήταν στην πράξη κι όχι μόνο καλλιτεχνικά ανθρωπιστής. Η αντίληψη του περί διαρκούς διεύρυνσης της τέχνης μέσω της ζωής, άποψη που ξεκίνησε από τον Καντ και τον Διαφωτισμό, ο Joseph Beuys, τον έκανε να είναι ένας ανοιχτό μυαλό άνθρωπος και καλλιτέχνης, ένας καινοτόμος που πίστευε στην βιωματική πρόοδο και εμπειρική εξέλιξη των πραγμάτων. Στο έργο και την ζωή του κυριαρχούσε η Αγάπη ως πολιτικό, κοινωνικό, πολιτιστικό, οικονομικό, περιαυτολογικό κοντολογίς ως ανθρωπολογικό κονσεπτ. Θεωρούσε την κοινωνία ως γλυπτό που μεταβαλλόταν και μεταπλαθόταν σύμφωνα με την ανθρώπινη εξέλιξη.
3.
Ναι. Πέρασαν περίπου 30 χρόνια από τότε που τον έβλεπα. Έχω την αναγκαία απόσταση για να δω και να ξαναδιαβάσω το έργο του και τον άνθρωπο, τον δάσκαλο ,τον φίλο Joseph beuys.
4.
Τον θαύμαζα για την ευρύτητα του πνεύματος του ,για το ότι ήταν ένας εικαστικός φιλόσοφος, για την Ανθρωπιά του ,την φιλομάθεια του ,την ευρηματικότητα του και την καινοτομική του γλώσσα. Ήταν ένας μεγάλος δάσκαλος που έθετε τον εαυτό του στην υπηρεσία της κοινωνίας.
5.
Απολύτως. Το έργο αυτό ήταν ενσάρκωση της προσωπικότητας του ,των απόψεων του της φιλοσοφίας του. Το είπα και το ξαναλέω: έργο και ζωή στον Beuys πηγαίνουν χέρι-χερι ,είναι το ένα ο καθρέφτης του άλλου.»
