Νέα

«Όμηροι 27 Ιανουαρίου 1945 – Όμηροι 27 Ιανουαρίου 2025»

«80 χρόνια μετά, Εβραίοι συλλαμβάνονται ως όμηροι και εκτοπίζονται από τα σπίτια τους στα σκοτεινά κελιά των υπόγειων σηράγγων της Γάζας. Και τώρα βλέπουμε τη σταδιακή και βασανιστική απελευθέρωσή τους»

Ευχαριστώ την Athens Voice για τη δημοσίευση του άρθρου που ακολουθεί

«Όμηροι 27 Ιανουαρίου 1945 – Όμηροι 27 Ιανουαρίου 2025»

Βίκτωρ Ισαάκ Ελιέζερ*

Στις αρχές Μαΐου του 1945, όταν η ναζιστική Γερμανία παραδόθηκε άνευ όρων στις Συμμαχικές Δυνάμεις, η χαρά εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο. Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος στην Ευρώπη είχε φτάσει στο τέλος του. Ήταν ένας πόλεμος που είχε προκαλέσει καταστροφές σε κλίμακα πρωτοφανή στην ιστορία: 80 εκατομμύρια νεκροί, εκατομμύρια πρόσφυγες πολλών εθνικοτήτων μετακινήθηκαν σε όλη την Ευρώπη και πέρα από αυτήν. Πόλεις και υποδομές καταστράφηκαν καταστράφηκαν. Με το τέλος του πολέμου, οι ελεύθεροι άνθρωποι σε ολόκληρη την Ευρώπη γιόρταζαν και πανηγύριζαν για τη νίκη και την απελευθέρωση από το ναζιστικό καθεστώς.

Ωστόσο, ένας λαός δεν συμμετείχε στη γενική ευφορία – ο εβραϊκός λαός. Για αυτούς, η νίκη είχε έρθει πολύ αργά. Στις 27 Ιανουαρίου 1945, είχε προηγηθεί η απελευθέρωση του Άουσβιτς. Η ημέρα της απελευθέρωσης, αυτή που λαχταρούσαν οι Εβραίοι όλα τα χρόνια του Ολοκαυτώματος, ήταν μια μέρα κρίσης και κενού, ένα αίσθημα συντριπτικής μοναξιάς καθώς αντιλαμβανόταν το τεράστιο μέγεθος της καταστροφής, τόσο σε προσωπικό όσο και σε κοινοτικό επίπεδο.

Στο τέλος του πολέμου, έγινε φανερό ότι 6 εκατομμύρια Εβραίοι είχαν δολοφονηθεί – περισσότερο από το ένα τρίτο του παγκόσμιου Εβραϊκού πληθυσμού. Όσοι είχαν επιζήσει ήταν διασκορπισμένοι σε όλη την Ευρώπη: δεκάδες χιλιάδες επιζώντες όμηροι από τα στρατόπεδα και τις πορείες θανάτου, που απελευθερώθηκαν από τους συμμαχικούς στρατούς στη Γερμανία, την Πολωνία, την Αυστρία και αλλού, βρέθηκαν να έχουν χάσει την ανθρώπινη υπόστασή τους, σε ότι αφορά τόσο στη σωματική όσο και στη ψυχική κατάσταση τους. Θα κουβάλαγαν αυτό το «τραύμα» του Ολοκαυτώματος που το κληρονομήσαμε, εμείς της δεύτερης γενιάς, από τις διηγήσεις αυτών που βίωσαν και γλύτωσαν από τη κόλαση, που έχασαν γονείς, παιδιά, αδέλφια, συγγενείς, και φίλους στα κολαστήρια του Άουσβιτς, της Τραμπλίνκα, του Μπέργκεν Μπέλσεν και των άλλων στρατοπέδων εξόντωσης.

Με την απελευθέρωση, προέκυψαν ερωτήματα για τους επιζώντες ομήρους των στρατοπέδων: Πού θα μπορούσαν να αισθάνονται ασφαλείς; Ποιοι είχαν επιζήσει με κάποιο τρόπο από τις οικογένειες και τις κοινότητές τους; Πώς θα μπορούσαν να επιστρέψουν σε μια «κανονική» ζωή, να χτίσουν σπίτια και οικογένειες – και πού; Σε ευρωπαϊκό έδαφος ή αλλού; Πώς πρέπει να διατηρηθεί και να μνημονευτεί η κληρονομιά των δολοφονημένων; Πώς θα οδηγούνταν στη δικαιοσύνη οι δράστες του αποτρόπαιου εγκλήματος; Οι επιζώντες όμηροι έπρεπε να αναζητήσουν εκδίκηση ή να διοχετεύσουν την ένταση των συναισθημάτων τους σε προσπάθειες που επιβεβαιώνουν τη ζωή;

Με την απελευθέρωση, πολλοί Εβραίοι που είχαν επιβιώσει είχαν την αίσθηση ότι ήταν οι τελευταίοι Εβραίοι που είχαν απομείνει. Παρόλα αυτά, οι επιζώντες έψαχναν παντού για τα μέλη της οικογένειάς τους, τους φίλους και τα αγαπημένα τους πρόσωπα που θα μπορούσαν επίσης να είχαν επιζήσει, ενάντια σε όλες τις πιθανότητες. Πολλοί αποφάσισαν να επιστρέψουν στα προπολεμικά σπίτια τους, αλλά διαπίστωσαν ότι δεν μπορούσαν να αντιμετωπίσουν την απώλεια και την καταστροφή που συνάντησαν εκεί. Σε πολλά μέρη, οι επιζώντες αντιμετωπίστηκαν με αποτροπιασμό, αλλού με καχυποψία, ακόμα και με διώξεις.

Την ίδια στιγμή, ενώ ορισμένοι Εβραίοι παρέμειναν στην Ευρώπη, πολλοί επιζώντες επέλεξαν να μην παραμείνουν στην Ευρώπη μετά τον πόλεμο, και επεδίωξαν να μετακινηθούν προς τη γη του Ισραήλ. Ωστόσο, ακόμη και αυτό το ταξίδι τους ήταν μια ακόμη μεγάλη περιπέτεια γεμάτη με κακουχίες και πολλές μάχες, λόγω των περιορισμών υποδοχής που επέβαλε η Βρετανική εντολή, που απαγόρευε στους Εβραίους πρόσφυγες να εισέλθουν στη χώρα. Και τελικά έφθασαν… Και μαζί με τους σκαπανείς, εκείνους που είχαν ήδη μεταναστεύσει πριν από τον πόλεμο προχώρησαν στη σύσταση του Κράτους του Ισραήλ. Του κράτους που γεννήθηκε από τις στάχτες του Ολοκαυτώματος.

Με πολλούς τρόπους, οι επιζήσαντες συνέβαλαν στην οικοδόμηση ενός καλύτερου κόσμου για τους εαυτούς τους, για τα παιδιά τους και για τις μελλοντικές γενιές, έτσι ώστε οι άλλοι να μην βιώσουν ποτέ τη φρίκη του Ολοκαυτώματος. Δημιούργησαν νέες οικογένειες, δημιούργησαν κοινότητες και δραστηριοποιήθηκαν σε διάφορους τομείς με πρώτη προτεραιότητα τη καθιέρωση οργανωτικών και νομικών πλαισίων ώστε να μην επιτραπεί η δημιουργία συνθηκών για την επανάληψη εγκλημάτων όπως το Ολοκαύτωμα.

Αναφέρεται μεταξύ άλλων στη διακήρυξη των επιζώντων του Ολοκαυτώματος: «Παρόλο που η μνήμη του Ολοκαυτώματος είναι γεμάτη καταστροφή, κακό και απανθρωπιά που απειλούν να κατακλύσουν όλες τις ανθρώπινες αξίες, εμείς, οι επιζώντες που πορευτήκαμε στην κοιλάδα του θανάτου και είδαμε τις οικογένειες, τις κοινότητές μας και τους ανθρώπους μας να εκμηδενίζονται, δεν απογοητευτήκαμε. Δεν χάσαμε την πίστη μας στην ανθρωπότητα. Θέλουμε να αποσπάσουμε από τη φρίκη που είναι χαραγμένη στη σάρκα μας, ένα θετικό μήνυμα για τον λαό μας και τον κόσμο – ένα μήνυμα ανθρωπιάς, ανθρώπινης ευπρέπειας και ανθρώπινης αξιοπρέπειας».

27 Ιανουαρίου 2025

Μια ολόκληρη χώρα κρατάει την ανάσα της. Κάπως έτσι φαίνεται σαν να χτυπάει η καρδιά ενός ολόκληρου έθνους, να ξεχειλίζει, να ταλαντεύεται από ενθουσιασμό, όταν βλέπει επτά νεαρές να βγαίνουν μόνες τους από το αυτοκίνητο, όρθιες στα πόδια τους. Αυτό μάλλον συμβαίνει όταν η συλλογική πλάτη, που επί 479 μέρες κουβαλούσε τον πόνο της εγκατάλειψης, το αίσθημα της ενοχής, την εφιαλτική ανησυχία για την ευημερία τους – τρέμει μπροστά στην εύθραυστη φιγούρα τους που αντανακλάται από το παράθυρο του αυτοκινήτου. 479 ημέρες ομηρίας, από τις 7 Οκτωβρίου του 2023, εκείνο το εφιαλτικό πρωϊνό του Σαββάτου, που αρπάχθηκαν 250 άνθρωποι ως όμηροι από τους τρομοκράτες της Χαμάς και μεταφέρθηκαν με φορτηγά στα έγκατα της Γάζας. Ναι, 80 χρόνια μετά, Εβραίοι συλλαμβάνονται ως όμηροι, και εκτοπίζονται από τα σπίτια τους στα σκοτεινά κελιά των υπόγειων σηράγγων της Γάζας. Και τώρα βλέπουμε στους δέκτες μας τη σταδιακή και βασανιστική απελευθέρωσή τους.

Τα σωματικά και ψυχικά βασανιστήρια, η έντονη λαχτάρα, οι εναλλαγές μεταξύ ελπίδας και απελπισίας. Και σε αυτές τις στιγμές, της χαράς και της λύπης, του ενθουσιασμού και της ανησυχίας, υπάρχει μια υπέροχη αίσθηση ότι κάτι που έλειπε επέστρεψε στη θέση του. Ότι έγινε κάτι αληθινό. Συναισθήματα που συνοδεύονται από μεγάλη χαρά και ανακούφιση.

Δεν θα μοιάζει έτσι, η συνέχεια. Δεν θα φαίνονται όλοι οι όμηροι έτσι. Δεν θα βγουν όλοι μόνοι τους από τα αυτοκίνητα ούτε θα σταθούν στα πόδια τους. Κάποιοι θα φτάσουν με φορεία. Σε καρέκλες. Σε φέρετρα. Πληγωμένοι, μελανιασμένοι, σε δύσκολη ψυχική κατάσταση, και τραύματα που δεν μπορούν να μεταδοθούν από τις κάμερες των κινητών τηλεφώνων.

Κάποιοι μπορεί να μην επιστρέψουν καθόλου. Και ποιος ξέρει – ίσως η Χαμάς επέστρεψε πρώτα τους υγιείς και δυνατούς ανάμεσα στους ομήρους, γιατί ήξερε ότι η πρώτη φορά θα προκαλούσε ιδιαίτερο ενδιαφέρον στον κόσμο.

Μπροστά σε εικόνες μιας ολόκληρης χώρας να κρατά την ανάσα της στην πλατεία των Ομήρων στο Τελ Αβίβ, αλλά και εικόνες της κεντρικής πλατείας της Γάζας με πλήθος ανθρώπων που με τα όπλα υψωμένα ζητωκραύγαζαν για μια νίκη, και έτοιμοι να επαναλάβουν τη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου.

Επτά γυναίκες όμηροι, ηρωικές, που κατάφεραν να επιβιώσουν από την κόλαση για 479 ημέρες, και μαζί τους ένα ολόκληρο έθνος που τόσο ήθελε να δει την απελευθέρωσή τους και συγκινήθηκε με δάκρυα για να τις δει σπίτι τους.

«… Υπάρχει μια δύναμη που μπορούμε να ματαλαμπαδεύσουμε στους ομήρους: ότι είμαστε δίπλα τους και τους περιμένουμε… …Αυτό που θα έλεγα στο γιό μου είναι να μην λυγίσει – να παραμείνει δυνατός, ότι είμαστε μαζί και θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε για να γυρίσουν όλοι πίσω…», είπε ο πατέρας ενός ομήρου που κρατείται ακόμα στα έγκατα της Γάζας, στον δημοσιογράφο Μάκη Προβατά, στην εκπομπή «Συνθέσεις», στην ERTNEWS.

Αυτός είναι ο λαός του Ισραήλ στα καλύτερά του – μια κοινωνία που επιθυμεί τη ζωή, ενωμένη, ξεχειλισμένη από ζωή. Μια κοινωνία που το μυστικό της δύναμης της είναι οι ισχυροί και στενοί δεσμοί μεταξύ όλων των ανθρώπων που την απαρτίζουν.

*Ο Βίκτωρ Ισαάκ Ελιέζερ είναι δημοσιογράφος και αναλυτής θεμάτων Μέσης Ανατολής

https://www.athensvoice.gr/epikairotita/diethni/887522/omiroi-27-ianouariou-1945-omiroi-27-ianouariou-2025

Αφήστε μια απάντηση