2 χρόνια Ειδική Γραμματεία για την Προστασία των Ζώων Συντροφιάς
Marsha Dimopoulou*
Είμαι εξαιρετικά υπερήφανη για την ομάδα μου και το έργο που καταφέραμε να υλοποιήσουμε μέσα σε 2 χρόνια, δουλεύοντας 12 ώρες το 24ωρο, 6 και 7 ημέρες την εβδομάδα. Μια νεοσύστατη γραμματεία κατάφερε μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα να θέσει τις βάσεις ώστε τα ζώα να έχουν σωστότερη και δικαιότερη αντιμετώπιση στη χώρα μας, όπως ακριβώς τους αξίζει.
Θεωρώ ότι είναι η κατάλληλη στιγμή να μοιραστώ όλα όσα κάναμε καθώς η δουλειά που γίνεται στα μετόπισθεν είναι η πιο σημαντική, γιατί πάνω σε αυτήν στήνεται και λειτουργεί όλο το σύστημα, αλλά σπανίως γίνεται γνωστή στο ευρύ κοινό. Και συγχρόνως, να ευχαριστήσω και δημοσίως τους συνεργάτες μου για την πολύτιμη βοήθειά τους.
Η Ειδική Γραμματεία ξεκίνησε αντιμετωπίζοντας έναν κυκεώνα καταγγελιών και την αγωνία των ευαίσθητων πολιτών και των εθελοντών της χώρας. Εξ’ αρχής δεν έγινε αντιληπτό ότι η Ειδική Γραμματεία δεν αποτελεί ελεγκτικό μηχανισμό, ότι από τη σύσταση της δημιουργήθηκε για να ενεργοποιήσει τους Δήμους και να τους καθοδηγήσει για να εφαρμόσουν την κείμενη νομοθεσία και δεν αποτελεί όργανο ελέγχου ή επιβολής κυρώσεων, με εξαίρεση την αφαίρεση των ΚΑΠ όπως προβλέπεται από το νομοθετικό πλαίσιο.
Η Ειδική Γραμματεία όμως δεν έμεινε εκεί. Ακολουθεί ένας απολογισμός όσων υλοποιήσαμε ή σχεδιάσαμε ώστε να υλοποιηθούν μέσα στα επόμενα τρία χρόνια:
- Στήσαμε επιχειρησιακά το πληρέστερο ψηφιακό μητρώο που διαθέτει μια χώρα. Τα στατιστικά που παίρνουμε καθημερινά από το σύστημα δείχνουν, ότι όχι μόνο το Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς λειτουργεί αλλά λειτουργεί αποτελεσματικά σε όλα τα επίπεδα.
- Εκπαιδεύσαμε αιρετούς, υπαλλήλους, εθελοντές και κτηνιάτρους επάνω στο Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς.
- Δημιουργήσαμε το Εργαστήριο Φύλαξης και Ανάλυσης Γενετικού Υλικού, ένα έργο μοναδικό για τα παγκόσμια δεδομένα και για το τι μπορεί να προσφέρει, το οποίο, παρά τις αντιδράσεις, απέδειξε ότι είναι αποτελεσματικό, με την πρώτη σύλληψη και άσκηση ποινικής δίωξης σε δράστη μετά από ταυτοποίηση νεογέννητων που εγκαταλείφθηκαν.
- Σχεδιάσαμε ένα πλήρες επιχειρησιακό πρόγραμμα ως πρότυπο για την εφαρμογή του από τους Δήμους.
- Ορίσαμε τους δείκτες απόδοσης (KPI ‘s) για την αξιολόγηση του έργου των δήμων με σκοπό την άμεση εφαρμογή τους.
- Αποστείλαμε στους δήμους Πρότυπο Σχέδιο Εκκένωσης Καταφυγίου σε περίπτωση κρίσεως για την ενσωμάτωση του στα σχέδια διαχείρισης κρίσεων των δήμων.
- Σχεδιάσαμε υλικό αναφορικά με το νόμο 4830/2021 (τρίπτυχο και αφίσες) σε ψηφιακή μορφή για αποστολή και χρήση από τους δήμους.
- Σχεδιάσαμε και καταθέσαμε ένα πλήρες πρόγραμμα για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση στα εργαστήρια δεξιοτήτων.
- Πήραμε το πράσινο φως από το Υπουργείο Παιδείας για τη δημιουργία, για πρώτη φορά στη χώρα μας, δύο νέων ειδικοτήτων στα ΣΑΕΚ για τα ζώα συντροφιάς α) φροντιστές ζώων συντροφιάς β) νοσηλευτές ζώων συντροφιάς.
- Προτείναμε το θεσμό της Αναδοχής ζώων Συντροφιάς στα σχολεία, το οποίο αποτελεί αντικείμενο και της κοινής υπουργικής απόφασης με το Υπουργείο Παιδείας.
- Σχεδιάζεται φάκελος για το νηπιαγωγείο με αντικείμενο τα ζώα και τα δικαιώματά τους.
- Ξεκινήσαμε τη δημιουργία σχολικού εγχειριδίου με θέμα τα δικαιώματα των ζώων για τη πρωτοβάθμια εκπαίδευση.
- Προτείναμε τη δημιουργία κινητής κτηνιατρικής μονάδας για μαζικά προγράμματα στειρώσεων σε όλη τη χώρα.
- Προτείναμε κίνητρα για την ηλεκτρονική σήμανση των δεσποζόμενων ζώων συντροφιάς (microchip).
- Ανοίξαμε τις πόρτες στην κοινωνία των πολιτών και η επαφή με το εθελοντικό κίνημα ήταν καθημερινή, συνεχής και ανοιχτή.
- Ανταποκριθήκαμε στις εκκλήσεις πολιτών για την αναποτελεσματικότητα δήμων.
- Για πρώτη φορά μπήκαν οι βάσεις για τη δημιουργία ενός Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τη διαχείριση κρίσεων αναφορικά με την προστασία των ζώων, σε συνεργασία με τους εθελοντές.
- Για πρώτη φορά στη χώρα στήθηκε δομή, αποκλειστικά από την Ειδική Γραμματεία, για διαχείριση κρίσεων στη Θεσσαλία και διεσώθηκαν 167 ζώα συντροφιάς, σκύλοι και γάτες.
- Υπογράψαμε Μνημόνιο Συνεργασίας με τον εθελοντικό οργανισμό Save Your Hood προκειμένου να αποτελέσουν το συντονιστικό όργανο για τις περιπτώσεις διαχείρισης κρίσεων, ανάμεσα στην Ειδική Γραμματεία και τους εθελοντές.
- Υπογράψαμε Μνημόνιο Συνεργασίας με τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας για την ένταξη των φιλοζωικών σωματείων και οργανώσεων στο Μητρώο Εθελοντών της Πολιτικής Προστασίας.
- Προτείναμε την προσθήκη στο 112 αναφοράς για τα ζώα σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.
- Σχεδιάσαμε εκπαιδευτικό πρόγραμμα με το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης για τους Δήμους της χώρας αναφορικά με το νόμο 4830/21 και τις υποχρεώσεις τους, το οποίο έχει ξεκινήσει ήδη και υλοποιείται.
- Σχεδιάσαμε εκπαιδευτικό πρόγραμμα σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης για τους Δήμους της χώρας αναφορικά με το Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς.
- Σχεδιάζεται σε συνεργασία με το ΕΚΔΔΑ πρόγραμμα εκπαίδευσης της υπάρχουσας Δημοτικής Αστυνομίας.
- Προτείναμε και έγινε αποδεκτό να ενταχθεί στην εκπαίδευση των νέων δημοτικών αστυνομικών η εκπαίδευση για το νόμο 4830/2021 και την προστασία των ζώων.
- Συμμετείχαμε ενεργά στη δημιουργία του πρώτου Ευρωπαϊκού Κανονισμού για την ευζωία των ζώων συντροφιάς και την ιχνηλασιμότητα τους , όπου η Ελλάδα κατάφερε να διαγραφεί από τον Κανονισμό το δικαίωμα να θανατώνουν (kill), με οποιοδήποτε τρόπο, οι εκτροφείς μόνοι τους τα ζώα που εκτρέφουν και επίσης να διαγραφεί από τον Κανονισμό το άρθρο που υποχρέωνε ως μέσο διαχείρισης του υπερπληθυσμού στα καταφύγια αδέσποτων ζώων, την ευθανασία. Μέσω της παρουσίας μας στις Βρυξέλλες, η χώρα μας δήλωσε ρητά ότι η θανάτωση των σκύλων και των γατών δεν είναι μέσο πρόληψης αλλά καταστολής και δεν μπορεί να συμπεριλαμβάνεται σε έναν Ευρωπαϊκό Κανονισμό για την Ευζωία των ζώων συντροφιάς.
- Δημιουργήσαμε 4 τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά σποτ για την ενημέρωση του κοινού και των ιδιοκτητών ζώων συντροφιάς.
- Συγκροτήθηκε η Ειδική 9μελή Επιτροπή παρακολούθησης του έργου της διαχείρισης των αδέσποτων ζώων η οποία ξεκίνησε ήδη τις συναντήσεις της.
- Ολοκληρώσαμε κατά 95% τη δευτερογενή νομοθεσία που προέβλεπε σειρά διοικητικών πράξεων (υπουργικών και κοινών υπουργικών αποφάσεων).
- Καθοδηγήσαμε τους Δήμους με εγκυκλίους ώστε να μπορέσουν να εφαρμόσουν τις υποχρεώσεις τους και αποστείλαμε δεκάδες εγκύκλια έγγραφα προκειμένου να εφαρμοσθεί ο νόμος για την προστασία των ζώων συντροφιάς.
- Συστήσαμε στους Δήμους την καταγραφή των αδέσποτων ζώων βήμα-βήμα ανά κοινότητα.
- Σε περιπτώσεις κρίσεων όπως της Ξάνθης ήμασταν εκεί, από την πρώτη στιγμή της ενημέρωσης, και καταβάλαμε κάθε δυνατή προσπάθεια βοήθειας και στήριξης στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων που μας παρέχει ο νόμος, ακόμα και όταν εγγράφως υπήρχε ενημέρωση προς το Υπουργείο ότι δεν χρειάζεται η στήριξη και η βοήθειά μας.
- Επισκεφθήκαμε δημοτικά καταφύγια για να σταματήσουν να παραβιάζονται οι συνθήκες ευζωίας των φιλοξενούμενων ζώων.
- Συνεργαστήκαμε με το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου και ξεκίνησε πιλοτικά πρόγραμμα για τις στειρώσεις όλων των ζώων συντροφιάς, σκύλων και γατών, στις ελεγχόμενες δομές προσωρινής φιλοξενίας αιτούντων άσυλο.
- Συνεργαστήκαμε με το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη προκειμένου να ενταθούν και να ενταχθούν στην στατιστική επετηρίδα οι έλεγχοι αναφορικά με το νόμο 4830.
- Σχεδιάστηκε σε συνεργασία με εκπαιδευτή και εθελοντικό οργανισμό η δημιουργία προγράμματος εκπαίδευσης και Αναδοχής στα σωφρονιστικά καταστήματα της χώρας το οποίο εγκρίθηκε από τη Γενική Γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη.
- Προτείναμε τη δημιουργία Ενιαίου Εθνικού Φορέα για την πιστοποίηση των σκύλων οδηγών, των σκύλων βοηθών και των ζώων θεραπείας.
Αυτά είναι μερικά από όσα καταφέραμε αυτά τα δύο χρόνια με μια ομάδα εξαίρετων συνεργατών και υπηρεσιακών του Υπουργείο Εσωτερικών , τους οποίους ευχαριστώ από καρδιάς. Πέραν όμως όλων των παραπάνω που έχουν σχεδιαστεί, υλοποιηθεί ήδη ή είναι στο στάδιο της υλοποίησης, έχουμε επίσης καταθέσει έναν τριετή σχεδιασμό (για τα έτη 2024-2027) με πλήθος νέων έργων προκειμένου να εκσυχρονιστεί η χώρα αναφορικά με τα ζώα συντροφιάς και με γνώμονα την ευζωία τους.
Η διαχείριση των αδέσποτων ζώων είναι ένα δύσκολο ζήτημα που απαιτεί άμεσες και αποτελεσματικές λύσεις και κυρίως ενεργοποίηση του ελεγκτικού μηχανισμού, για την αποτελεσματική εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου. Χωρίς την απαραίτητη προεργασία και τις γερές βάσεις που στήθηκαν στην πρώτη διετία λειτουργίας της Ειδικής Γραμματείας, θα ήταν αδύνατο να γίνει αποτελεσματική διαχείριση.
Συνεχίζουμε προκειμένου να μπορέσει η χώρα μας να αντιμετωπίσει τον υπερπληθυσμό των αδέσποτων ζώων, να μειώσει την ανεξέλεγκτη αναπαραγωγή τους, να σταματήσει το παράνομο εμπόριο και να γίνει αντιληπτό από όλους ότι τα ζώα έχουν δικαιώματα, ότι οφείλουμε να τα σεβόμαστε και ότι η διασφάλιση της ευζωίας τους δεν είναι στην διακριτική ευχέρεια κανενός αλλά οφείλει να είναι ο κανόνας.
*τ. Ειδική Γραμματέας για την Προστασία των Ζώων Συντροφιάς στο Υπουργείο Εσωτερικών.
